Anadolu’dan dünyaya lezzet yolculuğu: Tarhana, gastrodiplomasi aracı olabilir mi?

Abstract

Orta Asya’dan göç eden Türkler tarafından Anadolu coğrafyasıyla buluşturulan, kullanım alanları, içeriksel zenginliği, sağlığa olan faydaları ile Türk mutfak kültüründe ön plana çıkan tarhana, aynı zamanda yapılış biçimiyle de kültür, gelenek ve dayanışmanın simgesidir. Yemeğin evrensel dili aracılığıyla kültürel alışverişi teşvik eden, diplomatik ilişkileri güçlendiren ve ülkelerin imajını olumlu yönde etkileyen gastrodiplomasiyi etkin şekilde kullanan ülkelerin turizm potansiyelleri artmakta, ekonomik kalkınmaları desteklenmekte ve uluslararası ilişkiler güçlenmektedir. Çalışmanın amacı Türk Mutfak kültüründe çorbaların atası kabul edilen tarhananın gastrodiplomasi unsuru olarak kullanılabilme potansiyelinin dokuman analizi yöntemiyle ortaya konulmasıdır. Çalışma sonucunda Türk Kültürü mirası olarak kabul edilen tarhananın coğrafyayı yansıtma becerisi, kullanım alanları, tarhana konusunda yürütülen çalışmaların çeşitliliği gibi güçlü yönleriyle gastrodiplomasi aracı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca tarhananın gastrodiplomasi unsuru olarak kullanılabilmesine yönelik politika yapıcılara, yerel yönetimlere, gastronomi profesyonellerine, akademisyenlere ve üreticilere çeşitli öneriler sunulmuştur. Bütüncül bakış açısıyla hazırlanan bu çalışmanın tarhananın ve Türk Mutfağında öne çıkan ürünlerin gastrodiplomasi unsuru olarak kullanımı konusunda literatüre yeni bir bakış açısı kazandıracağı düşünülmektedir.

Tarhana, which was introduced to the Anatolian geography by Turks migrating from Central Asia, stands out in Turkish culinary culture with its usage areas, content richness and health benefits, and is also a symbol of culture, tradition and solidarity with the way it is made. Countries that effectively use gastrodiplomacy, which encourages cultural exchange through the universal language of food, strengthens diplomatic relations and positively affects the image of countries, increase their tourism potential, support their economic development and strengthen international relations. The aim of the study is to reveal the potential of tarhana, which is accepted as the ancestor of soups in Turkish Culinary culture, to be used as an element of gastrodiplomacy by document analysis method. As a result of the study, it was concluded that tarhana, which is accepted as a heritage of Turkish Culture, can be a gastrodiplomacy tool with its strengths such as its ability to reflect the geography, its usage areas, and the diversity of studies on tarhana. In addition, various suggestions have been presented to policy makers, local administrations, gastronomy professionals, academicians and producers for the use of tarhana as an element of gastrodiplomacy. It is thought that this study, prepared with a holistic perspective, will bring a new perspective to the literature on the use of tarhana and the prominent products in Turkish Cuisine as a gastrodiplomacy element.