The influence of problems faced during internships on interns' views of their profession and their intention to work in the tourism industry
Özet
Problem Statement: The problem of this research is identifying the difficulties that undergraduate students experience during their internships and assessing their future intention to work in the tourism industry.
Purpose of Study: This research aims to identify the problems undergraduate students encounter as interns in tourism programs and to document their views on the tourism sector after their internships. The paper also focuses on whether the problems experienced during the internship program affect the students' intention to work in the tourism business in the future.
Methods: All research constructs were measured using multiple-item, five-point Likert scales. Third- and fourth-year undergraduate students from two different universities who had completed their internships were selected for the study Balikesir and Canakkale universities were selected by convenience sampling, and the surveys were conducted with 330 of the 550 available students.
Findings and Results: Internship problems have four dimensions, though from a business perspective, the problems can also be viewed from two sub-dimensions. The findings of this study reveal that interns are given only very basic employee rights, that interns are viewed as cheap labor, and that the service business does not contribute to the professional development of interns. All these issues negatively influence interns' motivation. The results of Structural Equation Modeling (SEM) show that problems encountered during internships negatively affected the students' attitudes toward tourism-related jobs, which in turn undermined their intention to work in this business in the future.
Conclusions and Recommendations: The findings of the study indicate that the problems faced during internships have implications both for universities and businesses. Contemporary internship practices necessitate reconsideration by universities. Moreover, the findings show that the business sector does not provide the necessary attention, compensation, and professional conditions to trainees. Collaboration with educational institutions is necessary in order to improve the relationship between interns and tourism enterprises. The managers of tourism enterprises should understand that the interns are required to be there by their schools and that their opinions are shaped by this fact. Consequently, the managers should adopt a more friendly approach to interns, which will yield more positive responses and make the students feel more comfortable in the work place. The study was limited to third and fourth year undergraduates from Schools of Tourism and Hotel Management in Balikesir and Canakkale because of time and cost issues, which also influenced the data collection. Problem Durumu
Üniversite düzeyindeki turizm eğitiminin teorik ve uygulama gibi iki önemli ayağı
bulunmaktadır. Bu araştırmanın problemi, turizm eğitiminin uygulama ayağının
önemli bir bölümünü oluşturan stajlarda yaşanan sorunlar ve bu sorunların turizm
mesleğine bakış açısına ve turizm sektöründe çalışma niyetine etkileridir.
Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı, üniversite düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin 60-120
gün arasında değişen zorunlu staj dönemlerinde yaşadıkları sorunları ortaya koymak
ve bu sorunların turizm mesleğine bakışa ve turizm sektöründe çalışma niyetlerine
olan etkilerini araştırmaktır.
Araştırmanın Yöntemi
Araştırma modelinin tüm boyutları için “kesinlikle katılmıyorum” dan başlayıp
“kesinlikle katılıyorum” a doğru devam eden 5’li likert ölçekleri kullanılmıştır.
Araştırmada kullanılan 2 farklı ölçek grubu bulunmaktadır. Bu ölçekler, Pelit ve
Güçer (2006)’in çalışmasından faydalanılarak geliştirilmiştir.
Bu çalışmanın örneklemi olarak araştırmacıların ulaşım kolaylığı ve turizm eğitimi
konusundaki köklü geçmişleri nedeniyle, Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği
ve Otelcilik Yüksekokulu (BTİOYO) ve Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu (ÇTİOYO) öğrencileri seçilmiştir. Bu okullarda
okuyan öğrencilerden ise, stajlarını tamamlama oranı yüksek olan ve staj yaptığı
belirlenen 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden veriler toplanmıştır.
Anket formunun geliştirilmesi aşamasında 2 aşamalı bir yol izlenmiştir. Birinci
aşamada taslak anket formu, ön teste tabi tutulmuştur. Ön test BTİOYO Konaklama
İşletmeciliği Bölümü 4. sınıfındaki 63 öğrenciyle yapılmıştır. Ön test sonucunda
Cronbach’s Alfa katsayısının 0,70’in üzerinde olduğu belirlenmiştir. Bunun üzerine
uygulama aşamasına geçilmiştir. Anket formları BTİOYO ve ÇTİOYO’da eğitimine
devam eden 550 öğrencinin (3. ve 4. Sınıf) 330 ile elden dağıtılarak
dolturtulabilmiştir.
Verilerin analizinde iki aşamalı bir yaklaşım izlenmiştir. Öncelikle doğrulayıcı faktör
analizi yapılmış ve örneklem yeterliliği değerlendirilmiştir. İkinci aşamada ise
yapısal eşitlik modeli test edilmiş ve çok boyutlu modelin geçerli bir model olup olmadığı iyilik uyum değerleriyle analiz edilmiştir. Demografik değişkenlerin
değerlendirilmesinde ise frekans ve yüzdelerden yararlanılmıştır.
Araştırmanın bulguları
Staj sorunları ölçeği ve turizm mesleğine bakış ölçeği ilgili ölçme modelini tahmin
edebilmek için öncelikle doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılması öngörülmüştür.
Bunun için öncelikle çok değişkenli normallik varsayımı değerlendirilmiştir. Ancak
bulgular, ölçme modeli ile ilgili çok değişkenli normallik varsayımının
sağlanamadığını gösterdiğinden maksimum olabilirlik yöntemine göre analiz
yapılmıştır. Bu yönteme göre yapılan değerlendirmede ölçme modelinin iyilik uyum
değerleri: ki-kare/sd 4,85, RMSEA 0,10, NFI 0,878, CFI 0,899, GFI 0,934, AGFI 0,875,
PNFI 0,596, IFI 0,900 ve RFI 0,820 olarak belirlenmiştir. İyilik uyum değerlerine
bakıldığında modelin kabul edilebilir model olduğu görülmektedir.
Iraksak ve yakınsaklık geçerliliği için Fornell ve Larcker (1981)’in önerdiği metodoloji
kullanılmıştır. Buna göre, Tablo 1 ve Tablo 2’de görülmekte olan değerler ölçeklerin
ıraksak ve yakınsak geçerlilikleri ile ilgili tüm koşulları sağladığı görülmektedir.
Diğer yandan tüm faktörlere ait cronbach’s alfa değerlerinin 0.70 değerinden büyük
olması ölçeklerin güvenilirliğini ortaya koymaktadır.
Hipotezlerin test edilmesinde yapısal denklem modelleme tekniği kullanılmıştır.
Hipotetik ilişkileri kapsayan yapısal modelin LISREL programı ile analizinden elde
edilen değerler (X2/df: 4,85; GFI: 0.93, AGFI: 0.88; CFI: 0.90) modelin veriye
uygunluğuna işaret etmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkilere ait standardize
edilmiş parametre tahminleri ve modelin değişkenlerdeki açıklayıcılık gücü Tablo
3’de toplulaştırılmıştır. Tablo 3’de de görüldüğü üzere mesleğe bakış açısı, sektörde
çalışma niyetini pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Bu noktadan
hareketle H3 hipotezinin geçerliği kanıtlanmış bulunmaktadır. Staj sorunları ile
sektörde çalışma niyeti arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki bulunduğuna dair
H2 hipotezi ise reddedilmiştir. Staj sorunları ve mesleğe bakış açısı değişkenleri
sektörde çalışma niyeti değişkenindeki varyansın %34,2’sini açıklayabilmektedir. Staj
sorunları, mesleğe bakış açısını negatif yönde ve anlamlı bir şekilde etkilemektedir.
Ulaşılan bulgular H1 hipotezinin geçerli olduğunu ortaya koymaktadır. Staj sorunları
değişkeni, mesleğe bakış açısı değişkenindeki varyansın %25,6’sını
açıklayabilmektedir.
Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri
Aday işgören olarak nitelendirilebilecek turizm eğitimi alan stajyer öğrencilerin
stajlarda yaşadıkları sorunların temel olarak “sektörel bakış ile ilgili sorunlar”,
“uygulama ile ilgili sorunlar”, “olanaklar ile ilgili sorunlar” ve “sistem ile ilgili
sorunlar” alt başlıklarında değerlendirilebileceği ortaya çıkmıştır. Yaşanan sorunlara
rağmen öğrencilerin staja bakışlarının olumlu olması ve stajın yararları konusunda
öğrencilerin tamamına yakınının olumlu görüş bildirmesi dikkat çekici bir bulgudur.
Bu sonuç, turizm eğitimi alan bilinçli bir kitlenin varlığını göstermektedir. Araştırma
bulguları, stajın insan ilişkileri, koordinasyonlu çalışma ve mesleki açıdan kendine
güven kazandırma konusunda önemli katkılarının bulunduğunu, yaşanan
olumsuzlukların ise mesleğe ve turizm işletmelerine olan güveni azalttığını göstermektedir. Araştırma bulguları, staj sorunlarının mesleğe bakış açısını
doğrudan etkilediğini ortaya koymuştur. Staj sorunları ile turizm sektöründe çalışma
niyeti arasında doğrudan bir ilişki bulunamamıştır. Fakat staj sorunları, turizm
sektöründe çalışma niyetini mesleğe bakış açısı üzerinden etkilemektedir.
Dolayısıyla mesleğe bakış açısının, turizm sektöründe çalışma niyetini etkileyen
önemli bir aracı değişken olduğu belirlenmiştir.
Turizm işletmelerinin stajyer öğrencilere bakış açısıyla ilgili sorunların azaltılması
için eğitim kurumları ile işbirliği yapılmalıdır. Turizm işletmelerinin yöneticilerinin
staj yapan öğrencilerin eğitim kurumlarında uygulanan zorunlu staj nedeniyle
işletmelerinde bulunduklarını ve bakış açılarının buna göre şekillendiğini bilmeleri
gerekmektedir. Bu nedenle yöneticilerin, stajyer öğrencilere daha sıcak bir yaklaşım
sergilemeleri daha olumlu sonuçlar doğuracak ve öğrencilerin işletmeleri
benimsemesi kolaylaşacaktır. Stajın, edinilen teorik bilgilerin pekiştirilmesi açısından
önemi unutulmamalı, turizm eğitimi veren üniversiteler ile turizm işletmeleri
ortaklaşa müfredat geliştirmelidirler. Bunun yanında stajyer öğrencilere sağlanacak
ekonomik hakların da garanti altına alınması önemlidir. Stajyer öğrencilerin yurt
dışındaki örnekleri gibi işyerleri ile ilişkilerini yürütebilecek stajyerlik ajansları
kurulabilir. Belli bölgelerde kurulan bu ajanslar, işyerleri ile stajyer öğrenciler
konusunda köprü görevi üstlenebilir. Bu ajanslar aracılığıyla, sorun yaşanan
işletmeler belirlenerek bu işletmelere stajyer gönderilmesi uygulamasına son
verilebilir. Araştırma zaman ve maliyet açısından Balıkesir ve Çanakkale illerindeki
Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu 3. ve 4.sınıf öğrencileriyle sınırlı
tutulmuş ve araştırmadan elde edilen veriler bu şekilde sağlanmıştır. Bu
araştırmanın katılımcılarının sayısındaki sınırlılıktan dolayı sonuç ve önerilerin
sadece bu örneklem grubuna yönelik genellemesinin yapılması daha doğru olacaktır.
Üniversitelerde turizm eğitimi alan öğrencilerin staj sorunları ile turizm mesleğine
bakış ve turizm sektöründeki çalışma niyetleri arasındaki etkileşimler daha büyük
çalışma gruplarıyla gerçekleştirilebilir ve çalışmanın genelleme düzeyi artırılabilir.
Bununla birlikte staj yapmayan öğrencilerin mesleğe bakışı ve çalışma niyetleri ile
staj yapan öğrencilerin karşılaştırılmasına yönelik yapılacak çalışmalarda yazına
önemli katkılar sağlayabilir.