Commercial and ethnic uses of Satureja (Sivri kekik) species in Turkey

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de ticareti yapılan Satureja (Sivri kekik) türlerini, toplanma miktarlarını, ticaretindeki sosyal ağı, toplanma şekillerini, yöresel adlarını ve yöresel kullanımlarını belirlemektir. Araştırma Satureja türlerinin geniş yayılışa sahip olduğu 17 il, 20 kasaba ve 40 köyde yapılmıştır. Bu alanlardan toplanan ticari Satureja'ların yöresel adları, kullanımları, toplama ve depolama metodları ile ilgili bilgiler yerel halkla yapılan görüşmelerle belirlenmiştir. Türkiye'de ticari amaçla yılda yaklaşık 700-800 ton Satureja toplanmaktadır. Satureja türlerinin en yoğun toplanma alanları Akdeniz ve Ege Bölgeleridir. Ticari amaçla toplanan türler: S. cuneifolia, S. thymbra, S. hortensis ve S. spicigera'dır. Ayrıca, S. boissieri, S. coerulea, S. pilosa, S. icarica, S. wiedemanniana ve S. cilicica türleri ise yerel halk tarafından sadece bitki çayı ve baharat olarak kullanılmaktadır. Satureja türlerinin ticareti yöre insanları için önemli bir gelir kaynağıdır. Toplama işi genellikle gelir düzeyi düşük yöre köylüleri tarafından yapılır. Bu işi yöredeki aracı kişiler koordine ederler, daha sonra bu aracı kişiler topladıkları bitkileri şehirdeki fabrikalara satarlar. Fabrikada işlenen türler yurt içine ve yurt dışına dağıtılır. Bu çalışmada ayrıca ticareti yapılan Satureja türlerini tehdit eden faktörler belirlenerek sürdürülebilir kullanımı için koruma yöntemleri ortaya konmuştur. Türlerin toplanması konusunda yasaklama ya da sınırlandırmalara ihtiyaç vardır.

The aim of this study was to determine the commercial Satureja (Sivri kekik) species, gathered amounts, social networks in trade, gathering style, their vernacular names, and local usages in Turkey. The survey was carried out in 17 provinces, 20 towns and 40 villages where the Satureja species have large population. Commercial Satureja was collected from the mentioned fields, along with the information regarding local names, usage, sorting and grading methods obtained questioning the local people. The amount of total commercial Satureja species gathered from Anatolia is around 700-800 tones in a year. The Aegean and Mediterranean regions are the main areas of Satureja collection in Turkey. S. cuneifolia, S. thymbra, S. hortensis and S. spicigera are gathered for trade. Also, S. boissieri, S. coerulea, S. pilosa, S. icarica, S. wiedemanniana, and S. cilicica are gathered only as spices and herbal tea for the local people. Trade of Satureja is an important source of income for people in local region. Satureja species are gathered directly by the local villagers, especially, unemployed people with financial difficulties. Local middlemen coordinate the Satureja collection and then sell the material to companies in the province, and from there it is processed and distributed throughout the country and abroad. Also, threat factors and solution for long term concervation of the commercial Satureja species were determined in this study. Prohibitions or restrictions on their collection are needed.