Osmanlı'da bir afet yönetimi örneği: 1883 Çeşme ve Urla depremi

Abstract

Doğal afetlerin incelenmesi hem devletlerin hem de afetin meydana geldiği kentin sosyo-ekonomik tarihi açısından önem arz etmektedir. Osmanlı coğrafyasında meydana gelen bu afetlerden birisi de onlarca insanın hayatını kaybetmesine, birçok köyün harap olmasına, binlerce evin yıkılmasına ve on binlerce afetzedenin evsiz kalmasına neden olan 15 Ekim 1883 Çeşme ve Urla depremidir. Çeşme kentinin tarihinde yaşadığı en büyük deprem olma özelliğine sahip bu depremin yaraları merkezi ve mahalli hükümet tarafından beraberce uyum içinde sarılmaya çalışılmıştır. Afetzedelerin iaşe ve iskânı, ihtiyaç maddelerinin tedariki ve dağıtımının organizasyonunu önemli meseleler olarak karşımıza çıkmıştır. Belli başlı şehirlerde kurulan yardım komisyonları afetzedeler yararına önemli miktarda para toplamayı başarmıştır. Kısaca bu makalede depremin yol açtığı kayıplar, Osmanlı Devleti’nde kriz yönetimi, Osmanlı merkezi ve mahalli yönetimi ile Osmanlı toplumunun deprem karşısındaki tutumları sorgulanmıştır.

Analysis of natural disasters took place in surely gives important clues for the socio-economic history of both states and the towns in which such events took place. One of these natural disasters in Ottoman geography was the earthquake took place on 15 October 1883 in the region of Çeşme and Urla. While dozens of people lost their lives, thousands lost their homes and livestock due to this catastrophic quake. Although it was the biggest recorded earthquake in the history of Çeşme province, after the earthquake, central government and local authorities worked together in harmony to restore the devastated lives. During this process of conciliation, finding shelters for the victims, feeding them and distribution of the supplies to the sufferers were the main concerns. Help foundations established in some certain cities had successfully raised considerable sums for the benefit of the earthquake victims. In short, this paper focuses on the losses caused by the quake, the crisis management of Ottoman State, the behaviors of the central government, local authorities and Ottoman society.