Şehirsel toponimi: Balıkesir ilinde mahalle adları, bir sınıflandırma denemesi

Abstract

İnsanoğlu yaşadığı ortamın çeşitli özelliklerini adlandırmıştır. Adlandırma mekâna hâkim olmanın, onu tanımanın veya onunla çok yönlü ilişki kurmanın dışa vurumudur. Bu makalede mahalle adları şehirsel yer adları bağlamında Balıkesir ili ölçeğinde çalışılmıştır. Mahalle adlarının arka planındaki nedenler araştırılmış ve elde edilen bilgiler ışığında sınıflandırma yapılmıştır. Çalışmada kullanılan bilgiler belediyeler, muhtarlıklar ve yerel halktan elde edilmiş, ayrıca ikinci el kaynaklar da kullanılmıştır. Mahalle adları çok sayıda etkenin varlığından etkilenmiş durumdadır. Yön, konum, inanç, ulusal bilinç, fiziki elemanlar, göç olayları, savaşlar, siyasi nedenler ve şahıs adları gibi çok sayıda özellik mahalle adlarını belirleyen başlıca etkenlerdir. Sonuç olarak mahalle adları on başlık altında sınıflandırılabilir. Bunları; “dinî yapıya bağlı mahalleler”, “meslek mahalleleri”, “mahkeme mahalleleri”, “göçmen mahalleleri”, “cumhuriyet mahalleleri”, “siyasi mahalleler”, “şehirleşme mahalleleri”, “yerlerin fiziksel ve beşeri özelliklerine veya konumuna bağlı mahalleler”, “şahıs isimli mahalleler” ve “diğer mahalleler” şeklinde sıralamak mümkündür.

Humakind has named various properties of the environment where he lives. Naming is of the expression of dominating of space, getting to know him and setting up a multifaceted relationship with him. This article tries to study quarter names of the provence of Balıkesir in the context of urban toponymy. The causes of the background of quarter names have been researched and a calssification have been made in the light of information obtained. The information used in this study is from municipalities and local communities. Second-hand sources is used as well. Neighborhood names are influenced by the presence of a large number of factors. Direction, location, religion, national consciousness, physical elements, migration events, wars, political reasons names of persons are the main factors that determine the names of the quarters. As a result, the quarters names can be classified under ten titles. These titles can be sorted as “quarters depending religious structure”, “profession quarters”, “court quarters”, “immigrant quarters”, “republic quarters” and “political quarters”, “urbanisation quarters”, “the quarters of physical and human characteristics of places and position”, “quarters depending on person’s names” and “other quaters”.