Kimyasal atık alçıların zemin stabilizasyonunda kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde her geçen gün artan miktarlarda çevre ve ekonomi sorunlarına sebep olan kimyasal atık alçıların, azalan doğal stabilizasyon malzemeleri yerine kullanılması hedeflenmiştir. Kimyasal atık alçı sınıfında yer alan fosfoalçı kalsiyum tuzlu boroalçı ve sodyum tuzlu boroalçı, desülfoalçının ince taneli zeminlerde stabilizasyon malzemesi olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla atık alçılar zemine %0, %5, %10 ve %15 oranlarında ilave edilerek katkılı zemin numuneleri hazırlanmıştır. Hazırlanan katkı zemin numuneleri üzerinde likit limit, plastik limit, kompaksiyon, 2 ve 7 günlük serbest basınç dayanımı deneyleri yapılmıştır. Deney sonuçlarına göre numunelerin plastisite indisi, maksimum kuru birim hacim ağırlığı, optimum su içeriği ve serbest basınç dayanımları belirlenmiştir. Genel olarak %5 ve %10 kalsiyum tuzlu boroalçı ve sodyum tuzlu boralçı, %10 ve %15 fosfoalçı ve desülfoalçı katkısı; plastisite indislerini düşürmüş, buna karşılık maksimum kuru birim hacim ağırlıklarını, optimum su içeriklerini ve serbest basınç dayanımlarını arttırmıştır.

The objective of this experimental study is to investigate the possibility of using waste gypsums which cause serious storage and environmental problems each year in our country, instead of diminishing natural stabilization materials. The possible usage of phosphogypsum, calcium salted borogypsum, sodium salted borogypsum and desulphogypsum classified as chemical waste gypsums as stabilization materials in fine grained soils were investigated. For that purpose, the samples were prepared by addition the chemical waste gypsum to the selected soils in contents of 0, 5, 10 and 15 %. The consistency limits, compaction properties and unconfined compressive strength were conducted for prepared samples. The unconfined compressive strength was determined at different curing times and the change of unconfined compressive strength with time was also determined. Generally, 10%, 15% phosphogypsum and desulphogypsum addition and5%, 10% calcium-salted and sodium- salted borogypsum addition reduced the plasticity index and increased the required amount of water and maximum dry density of the soil samples and increased the values of unconfined compressive strength. The test results also showed that the unconfined compressive strength values changed with time.