Özel amaçla yazılmış çocuk kitapları

Abstract

Çocuklar günlük yaşamlarında onlar tarafında anlaşılması ve başa çıkılması zor olaylarla karşılaşabilirler. Çocukların sorunlarla başa çıkmasında çocuk edebiyatından ve resimli çocuk kitaplarından yararlanılabilir. Bu çalışmada Türkiye'de okul öncesi dönem çocuklarına yönelik özel amaçla yazılmış kitapların tema dağılımlarını incelemek amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 1990-2015 yılları arasında basılmış 405 resimli öykü kitabı oluşturmuştur. Araştırmada kolay ulaşılabilirlik yayınevinden elde edilmiştir. Kitapların 292'si (%72.5) Türk yazarlar tarafından yazılmıştır ve 113'ü (%27.5) Türkçe'ye çevrilmiş kitaplardır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan "Kitap inceleme formu" kullanılmıştır. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılarak kitap temaları: (1) Zor temalar (sorun davranışlar), (2) Değerler/karakter/ahlak eğitimi, (3) Sosyal beceri ve toplumsal yaşama uyum eğitimi, (4) Özel gereksinimli olma temasını işleyen kitaplar (5) Dinsel temalarla karakter/değer/ahlak eğitimi olarak sınıflanmıştır. Araştırmacı kitapları değerlendirme sürecinde belirlediği 5 tema sınıflamasına göre alt temalar oluşturmuştur. Araştırma sonunda kitaplarda en fazla "Zor temalar (sorun davranışlar)" alt temasının işlendiği saptanmıştır. Bu alt temayı sırasıyla "Değerler/karakter/ahlak eğitimi" ve sosyal beceri ve toplumsal yaşama uyum eğitimi, "dinsel temalarla değerler/karakter/ahlak eğitimi" ve "özel gereksinimli olma" temaları izlemektedir. Ülkemizde içerik bakımından özel amaçlar için kullanılabilecek türde çocuk kitaplarının basımına ilginin arttığı, ancak her tür temada sınırlı sayıda kitap bulunduğu görülmüştür. Özel amaçla yazılmış kitapların çocukların gelişimlerine uygun olup olmadıklarının alan uzmanları tarafından incelenmesi ve bu tür kitapların sayıca artması gerektiği düşünülmektedir

Children may encounter with difficult life events that are hard to comprehend and deal with. Children’s literature is used to support children in dealing with these difficult events. This study aims to examine the distribution of special topics featured in illustrated storybooks targeting preschool children. The convenience sampling method was used in the study. The sample of the study included a total of 405 illustrated storybooks published in Turkish in the period 1990-2015. Books were collected from 58 publishers. A total of 292 books were (72.5%) authored by native authors and 113 books (27.5%) were translations. In the study “Book Assessment Form” was used for coding the data. The data of the study was analyzed using content analysis method and 5 general themes were identified. These were: (1) difficult subjects (challenging behavior), (2) Values/Character/Moral education, (3) Social skills and social adaptation training, (4) Values/Character/Moral education through religion themes, (5) the concept of being special needed. Sub themes were constructed according to content analysis due to 5 main theme categories. The results indicated that difficult subjects (challenging behavior) were the topics to be most commonly addressed. This category was followed by the topics of values/character/moral education, social skills and social adaptation training, values/character/moral education through religion themes and the concept of being special needed. This study showed that despite the growing interest in publication of books with special themes, the books about different subjects are still limited. It is suggested that the number of children’s books targeting special themes should be increased and the developmental appropriateness of the illustrated books should be assessed by specialists