Hadis bilimine literal bir katkı: Hatîb el-bağdâdî'nın 'En-nehy an Savm-i Yevm-i Şek' adlı kayıp eserinin tespiti üzerine

Abstract

Hatîb el-Bağdâdî, İslami ilimlerin başta hadis olmak üzere birçok farklı bıranşında eserler kaleme almış çok yönlü bir İslam bilginidir. Onun yaklaşık yüz eserinden birçoğu günümüze kadar gelmişken, kaybolup günümüze kadar ulaşamayan eserlerinin de olduğu bilinmektedir. Bu eserlerden biri de yirmi sekiz hadisi kapsayan hilâlin görülmesi ile alakalı küçük bir risâledir. Söz konusu bu eser, bir yönüyle hadis bilim dalıyla diğer yönüyle de fıkıhla ilişkilendirilebilir. Şu an tek bir yazma nüshası olan bu risâle, 'en-Nehy an Savm-i Yevm-i Şek' adıyla en eski kaynaklarda isim ve içerik bakımından zikredilmektedir. Bu makalede ilk olarak, iki farklı araştırmacı tarafından Hatîb el-Bağdâdî'ye ait olduğu söylenen yine iki farklı isim altında bahsedilen eser üzerine yapılan edisyon kritik tanıtılıp tenkid edilmiştir. Daha sonra yaygın düşüncenin aksine bu iki araştırmacının ileri sürdükleri iddialar incelenerek, klasik kaynaklarda Hatîb el-Bağdâdî'ye ait olduğu iddia edilen 'en-Nehy an Savm-i Yevm-i Şek' adlı risâlenin tespiti üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Sonuç olarak adı geçen bu risalenin literatüre ilk kez eklendiğinin altı çizilmiştir.

Khatib al-Baghdadi, writing on Islamic sciences in many different fields particularly hadith, is a versatile Islamic scientist. It is known that there are his lost books are cannot be reached today while most of his approximately one hundred works has been reached. One of these works, covering twenty-eight hadith, is a little pamphlet (risalah) that is associated with the appearance of the crescent. Mentioned the pamphlet can be associated with hadith and fiqh. The pamphlet, an example of this manuscript, is mentioned titled with 'en-Nehy an Savm-i Yevm-i Şek' in the oldest sources in terms of the name and content. In this article, firstly, it has been criticized that the critical edition on the pamphlet, having two different names, is alleged to belong to Khatib by two different researchers. Afterwards, contrary to many popular beliefs, it has been examined that the claims which is put forward by the two researchers as well as the pamphlet titled with 'en-Nehy an Savm-i Yevmi Şek' which is alleged to belong to Khatib al-Baghdadi in the classical sources has been evaluated. Finally, it has been underlined that the pamphlet was the first time added to the regarding literature