1980 sonrası Türkiye'de mali konsolidasyon uygulamaları

Abstract

Mali konsolidasyon, siyasi iktidarlar tarafından bütçe açıklarının düşürülmesine yönelik uygulanan mali ve iktisadi politikalardır. Mali konsolidasyonun başarısı bu politikaların içeriği ve uygulama yöntemine bağlı olmaktadır. Bu çalışmada; mali konsolidasyon kavramı, dar anlamıyla; kamu açıklarının kontrol altına alınması ve borç stokunun sürdürülebilir bir seviyeye çekilmesi amacıyla uygulanan mali uyum politikaları olarak ele alınmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle mali konsolidasyon programının tasarımı, programın hedeflerinin belirlenmesi ve programın başarısını etkileyen faktörlere yer verilmiştir. Daha sonra Türkiye'de 1980 yılından günümüze kadar uygulanan mali konsolidasyon dönemleri incelenmiştir. Türkiye'de ele alınan 1980-2016 yılları arasında gerçekleşen yedi mali konsolidasyon döneminden beşinin önemli daralma ve kriz dönemlerinden sonraya denk düştüğü görülmektedir. 2000'li yıllar öncesinde uygulanan konsolidasyonların kalıcı sonuçlar doğurmadığı, 1998 ve 2001 konsolidasyonlarının ise hızlı sonuç verdiği görülmektedir. Sonuç bölümünde Türkiye ekonomisinde gelecek dönemde risk teşkil edecek mali hususlara değinilmiştir ve yüksek faiz ödemeleri, borç stoku sorunu büyük ölçüde çözülse de Türkiye ekonomisi kırılgan yapısını koruduğundan bütçe gelirlerini artırıcı ve harcamaları sınırlayıcı önlemlerin alınması ekonomik istikrar açısından önemini korumaya devam etmektedir.

Financial consolidation is the financial and economic policies implemented by the political authorities to reduce budget deficits. The success of financial consolidation depends on the content of these policies and the method of implementation.In this study, the concept of financial consolidation, in narrow terms; is taken into account as the fiscal adjustment policies implemented to control public deficits and to withdraw the debt stock to a sustainable level.In the scope of the study, firstly the design of the financial consolidation program, the determination of the objectives of the program and the factors affecting the success of the program are determined. Later, the financial consolidation periods applied in Turkey from 1980 to the present day are examined. It has been observed that five of the seven fiscal consolidation periods in Turkey between 1980 and 2016 experienced significant contraction and a significant decline after crisis periods It is also observed that the consolidations implemented in the years prior to 2000 did not produce lasting results and the consolidations made in 1998 and 2001 gave fast results.In the conclusion section, financial issues that may pose risks in the future in the Turkish economy are mentioned. Although the problem of high interest payments and the debt issue are solved to a large extent, the Turkish economy continues to maintain its importance in terms of economic stability as it protects its fragile structure and increases budgetary incentives and restricts expenditures.