Jeomorfoloji ve arazi kullanımı ilişkisinin analizi: Edremit çayı havzası (Balıkesir)

Abstract

Bu çalışma, Edremit Çayı (Balıkesir) havzasında yükselti ve eğim özellikleri ile mevcut arazi kullanımı arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve analizi amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmanın hazırlık sürecinde öncelikle detaylı literatür taraması yapılmıştır. Sonraki aşamada inceleme alanına ait 1/25.000 ölçekli topografya haritaları kullanılarak gerekli altlık veriler hazırlanmış, eğim ve yükselti özelliklerini açıklayan haritalar oluşturulmuştur. Arazi kullanımı haritası, Arcmap/Basemap ile oluşturulmuş sonrasında Google Earth kullanılarak 2022 yılı verisine göre güncellenmiştir. Sonrasında eğim ve yükselti haritaları ile arazi kullanımı haritası kesiştirilerek dağılış analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonucunda: 0 – 100 m yükselti aralığında tarımsal faaliyetlerin ve yerleşmelerin yoğunlaştığı, yükseltinin arttığı yerlerde ise orman ve çalı formasyonları ile kullanım dışı alanların arttığı tespit edilmiştir. % 0 ile 2 eğim aralığına sahip tam düzlük ve düzlük arazilerde tarımsal faaliyetler ve yerleşmelerin yoğun olduğu, eğimin arttığı alanlarda ise orman ve çalı formasyonu ile kullanım dışı alanların arttığı görülmüştür. Buna göre inceleme alanında arazi kullanımı ile eğim ve yükselti şartları arasında uyum vardır. Ancak özel ürün arazilerinin bir bölümü ve yerleşmelerin konumu doğal ortamdan yararlanma ve sürdürülebilir kalkınma planlanması bakımından problemlidir.

This study was prepared to identify and analyse the relationship between the existing land use and the elevation and slope characteristics of the Edremit creek basin. In the preparation process of the study, first, a detailed literature review was made. In the next stage 1/25.000 scaled topography maps of the study area were used to prepare the base data describing the maps of the slope and elevation. The land use map has been created using ArcMap/Basemap and subsequently updated using Google Earth based on the data from 2022. Afterward, distribution analyses were made by intersecting the slope and elevation maps with the land use map. As a result of these analyses: it has been found that agricultural activities and settlements are concentrated between 0 and 100 m, whereas the formation of forests, bushes, and unusable areas increases as altitude increases. It has been found agricultural activities and settlements are intense on the flat lands between % 0 – 2 slope range, whereas the formation of forests, bushes, and unusable areas increases as slope increases. Land use in the study area is generally compatible with slope and elevation conditions. However, some of the lands where special crop farming is carried out and the location of the settlements are problematic in terms of benefiting from the natural environment and planning for sustainable development.