Karesi gazetesinde (1886-1888) yayımlanan Türk diline dair metinlerin tespiti ve incelemesi

Abstract

Bu çalışmada, Karesi gazetesinde Türk diline dair yayımlanmış ve edebiyat alanında neşredilmiş metinlere toplu bir bakış amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Balıkesir'in dil özelinde 19. yüzyıldaki kültür ortamı incelemeye alınmıştır. Balıkesir, Karesi adıyla 1881 yılında yapılan idarî bir düzenlemeyle müstakil bir vilayet haline gelmiştir. Bu devirde kültür alanında atılan en önemli adımlardan biri, vilayet matbaasının kurulmasıdır. Balıkesir’in vilayet olması ve matbaanın kurulmasıyla birlikte vilayetin resmî yayın organı olarak Karesi gazetesi yayın hayatına atılmıştır. Karesi gazetesinin ilk dönemi, 17 Mart 1886 tarihinde başladıktan sonra 11 Nisan 1888 tarihinde çıkan 105 no’lu sayıyla sona ermiştir. Gazetenin en büyük işlevi, Balıkesir'de ikamet eden şairlerin, yazarların ve aydınların muhtelif konulardaki fikirlerini yazıya geçirmelerine ve vilayetteki okuryazar kesimle paylaşmalarına olanak sağlamasıdır. Bu yönüyle gazete, Balıkesir'in kültürel geçmişine dair somut veriler sunmaktadır. Ayrıca 19. yüzyılın ikinci yarısına tekabül eden bu tarih diliminde, Türk dilinde gözlemlenen hızlı değişimin ve dönüşümün Balıkesirli şair ve yazarların kalemlerinde nasıl gerçekleştiğini ve dile bakış açılarını nasıl etkilediğini müşahade etme imkanı sağlamıştır. Gazetede neşredilen metinler, yazıları perakende kalmış şairleri ve yazarları tespit etmenin yanı sıra, müstakil bir eseri olmadığı halde kalem oynatmış kimselerin saptanması açısından önemli bir role sahiptir.

The article provides valuable insights into the cultural environment of Balıkesir in the 19th century, particularly regarding language and literature. The examination of texts published in the Karesi newspaper sheds light on the cultural developments of that time. The establishment of the provincial printing house and the publication of the Karesi newspaper as the official publication of the province marked significant milestones in the cultural progress of Balıkesir. The newspaper served as a platform for intellectuals, writers, and poets to express their ideas and contributed to the cultural discourse of the province. Additionally, it offered an opportunity to observe the evolution of the Turkish language through the writings of local poets and writers, reflecting the rapid changes in the language during the 19th century. Overall, the texts published in the newspaper play a crucial role in identifying the literary figures of Balıkesir and preserving their contributions to the cultural heritage of the region.