Pasarofça antlaşmasında sınır belirleme çalışmaları (Esna-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib’e göre)

Abstract

Araştırmanın ana kaynağını oluşturan Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib, Topkapı Sarayı Müzesi Revân Kitaplağında 1949, 1950, 1953 numaralarda kayıtlı olup üç nüshası mevcuttur. Ayrıca Suver i Mekâtib-i Musâlaha-i Nemçe, Mukâvele-i Musâlame ve Mukâtaba-i Mukâleme ve Mecmu’a-i Mekâtib isimleriyle katalogda kaydedilmiş yazmaların da bu yazma ile büyük oranda benzer mektupları içermesi dolayısıyla bu yazmanın farklı nüshaları olduğu tespit edilmiştir. Yazmalar Pasarofça Anlaşması sürecinde Osmanlı delegelerinden gelen ve delegelere gönderilen mektuplar ile arabuluculuk yapan devletlerin elçilerinden ve Avusturya ve Venedik devletlerinden gelen ve bu devletlere gönderilen mektupları içermektedir. Mektupların içeriğinde o dönem Osmanlı diplomasisinin işleyişi, dış ilişkiler ile ilgili protokol kurallarına dair önemli ipuçları yer almaktadır. Ayrıca devlet görevlilerinden gelen mektupların içeriğinden Osmanlı Devletinde sefer esnasında ve sonrasında bilgi akışının nasıl sağlandığı ile ilgili bilgiler bulmak mümkündür. Yazmadaki mektuplarda yer alan bir diğer önemli konu da sınır tespit çalışmaları ile ilgilidir. Bu mektuplardan o dönemde sınırların tespitinde izlenen yollar, anlaşmazlık meydana gelmesi durumunda bu problemlerin nasıl çözümlendiği ile ilgili bilgiler ihtiva etmektedir. Bu bilgileri ihtiva etmesi yazmanın değerini daha da arttırmaktadır. Son dönemde Osmanlı Devletinde sınır tahdidi ile ilgili çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Yazmanın içeriğindeki bu bilgiler aynı zamanda bu çalışmalara da ışık tutacaktır. Bu çalışma ile Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib isimli yazmada yer alan bilgilere göre sınır belirleme çalışmaları ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib is registered in the Topkapı Palace Museum Revân Library with the numbers 1949, 1950, 1953 and it has three copies. Additionally, due to the presence of highly similar letters between mentioned manuscript above and the manuscripts registered with the name of Suver-i Mekâtib-i Musâlaha-i Nemçe, Mukâvele-i Musâlame, Mukâtaba-i Mukâleme, and Mecmu’a-i Mekâtib, it has been determined that there are different copies of that mentioned manuscript Esnâ-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib Manuscripts include the correspondences sent to and from Ottoman delegates with the correspondences sent to and from the ambassadors of the mediating states and the Austrian and Venetian states. In the content of these correspondences, there are important cues about the way of functioning of Ottoman diplomacy at that time and the rules related to protocol regarding foreign affairs. In addition, it is possible to find information on how the information flow was provided during and afterwards the Ottoman Campaign from the content of the correspondences received from state officials. Another important subject in the correspondences in the manuscripts is related to border restriction studies. These correspondences include information on the ways followed in the border restriction process at that period of time and how the problems were resolved in the case of disagreements. Having this information in it increases the value of manuscripts further. In the last periods of the Ottoman Empire, studies on border restriction were initiated. This information in the content of the manuscript will also shed light on these studies. With this study, the attempt will be made to disclose the border restriction studies according to the information in the manuscript named Esna-ı Musâlahada Tevârüd Eden Mekâtib.