Ortaokul öğrencilerinin okuduğu kitaplarda yer alan değerlerin tespit ve incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, ortaokul sınıflarında okutulan kitaplarda yer alan değer aktarımı unsurlarını belirlemek ve incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Balıkesir, Sivas, Kilis ve Konya illerinden seçilen 10 ortaokuldan kitaplık listeleri elde edilmiştir. Ortak olan kitaplardan 25 yerli ve 25 yabancı eser, değer aktarımı açısından incelenmek üzere seçilmiştir. Seçilen kitapların değer aktarımı özelliklerini incelemek için tarama modeli tercih edilmiştir. Kitapların incelenmesi sürecinde doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Bu süreçte araştırmacı tarafından geliştirilen "Değer Aktarımı Değerlendirme Formu" (DADF) kullanılmıştır. Formun oluşturulmasında, 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda yer alan kök değerler dikkate alınmıştır. Kitaplar, belirtilen on kök değer açısından incelenmiştir. Eserler içinde hangi değer ifadesinin hangi sayfada yer aldığı, değer aktarımının nasıl ifade edildiği kaydedilmiş ve bulgularla birlikte paylaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, incelenen yerli ve yabancı eserlerde en sık geçen değerin sevgi olduğu, en az geçen değerin ise adalet olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yerli eserlerin saygı ve vatanseverlik değerlerine yabancı eserlere göre daha fazla yer verdiği belirlenmiştir.

The aim of this study is to identify and analyze the elements of value transfer in books read by secondary school students. To achieve this objective, library lists were obtained from 10 secondary schools selected from Balıkesir, Sivas, Kilis, and Konya provinces. Among these lists, 25 domestic and 25 foreign books were selected for examination. The scanning model was employed to examine the characteristics of the selected books in terms of value transfer. Document analysis method was utilized for the examination of the works. During the analysis process, the researcher employed the "Value Transfer Evaluation Form" (DADF) that was specifically developed for this research. The development of the form took into consideration the root values identified in the 2019 Turkish Course Curriculum. The books were read with a focus on the ten identified root values. The location of each value expression within the works and the manner in which value transfer was conveyed were recorded and presented in the findings. The findings indicate that love is the most commonly represented value in both domestic and foreign works, while justice is the least frequently addressed value. Furthermore, it was observed that domestic works allocate a greater emphasis on the values of respect and patriotism compared to foreign works.