Rıfkî’nin Konya şehri ile Kestel ve Kızıldağ yaylaları vasfındaki şiirleri

Abstract

Rıfkî, miladi 18. yüzyılda yaşamış bir divan şairidir. Şeyhülislam Ârif Hikmet’in Tezkire-i Şuara’sı ile bir mecmua içerisinde yer alan kendi şiirlerine göre Rıfkî, Kilis’te dünyaya gelmiş, ailesiyle Adana’ya göç edip orada ilim tahsiliyle meşgul olmuş, bir süre Mısır ve Anadolu’da seyahat ettikten sonra tekrar Adana’ya dönerek, 1783 senesinde vefat etmiştir. Rıfkî lirik, hikemî ve yarı alaycı gazelleri yanında Kahire, İstanbul, Tekfur, Konya, Kestel ve Kızıldağ gibi yaşadığı ya da gezip gördüğü birçok yeri tanıtan methiye, tavsif ya da küçük birer şehrengiz sayılabilecek şiirler yazmıştır. Yedi beyitlik bir gazeli Konya, on yedi beyitlik bir kasidesi Konya’nın Kadınhanı ilçesine bağlı Kestel Yaylası; şiirlerinden dördü de Adana’nın Karaisalı ilçesinin Kızıldağ Yaylası hakkındadır. Rıfkî, birisinin redifi de “Kızıldağ” olan iki gazelinde Kızıldağ’ı tasvir etmiştir. Ayrıca, bir tarih manzumesinde Kızıldağ’da yapılan bir binanın, bir diğer manzumesinde de bir medresenin yapımına ve adından Ahmed Efendi olarak söz ettiği bir âlimin medreseye müderris olarak atanmasına tarih düşürme sebebiyle Kızıldağ’dan söz etmiştir. Bu çalışmada klasik şiirdeki şehirler ve mekânlarla ilgili türlerin adlandırılması konularına değinilmiş, Rıfkî’nin kısa hayat hikâyesi ve edebî kişiliğinin yanı sıra, Konya şehri ile Kestel ve Kızıldağ yaylalarını ele alan şiirleri üzerinde durulmuştur.

Rıfkî is a divan poet who lived in the 18th century. According to Seyhülislam Ârif Hikmet’s Tezkire-i Suara and his own poems included in a poem journal, Rıfkî was born in Kilis, immigratedto Adana with his family and engaged in his education; after traveling in Egypt and Anatolia for a while, he returned to Adana and died in 1783. In addition to his lyrical, advising and semi-ironic ghazals, Rıfkî wrote poems that can be regarded as praise, description or small sehrengiz, introducing many places he lived or visited such as Cairo, Istanbul, Tekfur, Konya, Kestel and Kızıldag. One of his poems is about Konya, a ghazal consisting of seven couplets, an ode of seventeen couplets is about the Kestel plateau of the Kadınhanı district of Konya, and four of his poems are about the Kızıldag plateau of the Karaisalı district of Adana. Rıfki narrates Kızıldag in his two ghazals, and the rhyme of one of the ghazals is “Kızıldag”. He also talks about the construction of a building in Kızıldag in one historical poem and a madrasah in another. A wiseman named “Ahmed Efendi” mentioned Kızıldag because of the date of his appointment as a professor at the madrasah. In this study, the naming of genres related to cities and places in classical poetry has been mentioned. Rıfki is introduced with his short life story and literary personality. Inaddition, his poems were discussed about Konya city, Kestel and Kızıldag plateaus.