Batı düşünce geleneğinde Carl Ritter’in coğrafyası

Abstract

Modern coğrafyanın kurucusu olan Ritter batıda oldukça fazla sayıda araştırmaya konu olmuş, çalışmaları ve disipline katkıları uzun yıllar tartışılmıştır. Ancak Türkiye’de Ritter ile ilgili çalışmaların sayısı oldukça azdır. Ritter’in coğrafyaya damga vuran çalışmaları Türkçe’ye çevrilmediği için, çalışmaları Türk Coğrafyası’nda yeterince detaylı incelenememiştir. Bu çalışmanın amacı modern coğrafi düşüncenin kurucularından biri olan ve coğrafi disiplin içinde ampirizmin savunucusu olarak görülen Carl Ritter'in batı düşünce geleneği ortamında şekillenen coğrafi bakış açısını ortaya koymaktır. Çalışma Tuan’ın tarif ettiği humanistik coğrafi yöntem perspektifiyle ele alınmış ve literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Veri kaynakları olarak bilimsel bildiri, kitap, dergi ve makaleler ele alınmıştır. Çalışma sonuçları göstermiştir ki, Ritter düzenli ve uyumlu bir evren vizyonuna sahiptir. Bu nedenle coğrafi düşüncesinin teolojik kökleri vardır. Ona göre insan ve doğa arasındaki uyum ilişkisinin ortaya çıkması Tanrı’nın planı ile olmuştur. Ritter, coğrafyada verilerin sunumu için bir çerçeve olarak indüktif yöntemi kullanmıştır. Bu şekilde basit bir ampirik genelleme ihtiyacı hissetmiştir. Ritter, Tanrı'nın planına göre tüm olguların insanlık için mekânsal olarak dağıldığını iddia etmiştir. Ritter’in teolojik coğrafyasında tüm evren Tanrı’nın bir düşüncesidir. Ritter’e göre asıl sorun teleolojik felsefenin ampirik olarak test edilememesi ve dolayısıyla bilimsel bir açıklama olarak nitelendirilmemesidir. Bununla birlikte, bir paradigma özelliğine sahiptir. Ritter’e göre coğrafya insan-doğa ilişkisini konu alan önemli bir disiplindir. Ona göre coğrafya sadece yerlerin, nehirlerin ve dağların yerini söylemez. Ritter, coğrafyada “çeşitlilikte birlik” kavramını geliştirmiştir. Bölgesel coğrafyadaki karşılaştırmalı yöntemin de kurucusu olmuştur. Peyzaj yerine daha ziyade insana önem vermesi, onu çağdaşlarından farklı kılan en önemli özelliklerden biri olmuştur.

Ritter, who is the founder of modern geography, has been the subject of a great number of research in the west and his studies and his contributions to the discipline have been discussed for many years. However, the number of studies related to Ritter in Turkey is quite low. Because Ritter's works which do not translate into geography have not been translated into Turkish, their studies have not been studied in detail in Turkish geography. The aim of this work is to establish the geographical point of view of Carl Ritter, one of the founders of modern geographical thought, which is regarded as an advocate of empiricism in geographical discipline. The study was carried out with the perspective of humanistic geographical method described by Tuan and the literature review method was used. Scientific papers, books, journals and articles were discussed as data sources. The results of the study showed that Ritter has a regular and harmonious vision of the universe. For this reason, geographical thinking has its theological roots. According to him, the emergence of the harmony between man and nature has come about through God's plan. Ritter has used the inductive method as a framework for presenting data on geography. In this way, I felt the need for a simple empirical generalization. According to God's plan, Ritter claimed that all phenomena were spatially distributed for humanity. In Ritter's theological geography, the whole universe is a thought of God. According to Ritter, the real problem is that the teleological philosophy can not be empirically tested and therefore is not described as a scientific explanation. However, it has a paradigm feature. According to Ritter, geography is an important discipline that deals with human-nature relations. According to him, geography does not just tell the location of places, rivers and mountains. Ritter has developed the concept of "diversity unity" in the region. He was also the founder of the comparative method in the regional geography. It is one of the most important features that differentiates him from his contemporaries that he attaches more importance to human rather than landscape