Balıkesir’de şehirsel toponimi: Cadde adları

Abstract

Cadde, yol ve bulvarlar kimlikten yoksun değildir. Onlar geçmiş deneyimleri ve ideolojik tavırları içinde saklayan bellek mekânlardır. Sembolik olarak çevreye anlam verme süreci olan adlandırma ile bu tavır ve deneyimler okunabilmektedir. Bu çalışmada şehirsel toponimi olarak tanımlanabilecek cadde adları Balıkesir şehrinde ele alınmaktadır. Adlandırma yazınında kullanılan iki yaklaşım birlikte alınarak konuya bütüncül bir bakış açısı getirilmektedir. Şehir planı, Belediye Meclis kararları, mahalle muhtarları başlıca veri kaynağı olmuştur. Sonuç olarak Balıkesir şehri, çok sayıda Cumhuriyet caddesine sahiptir. Bu caddeler, ulus devlet olma sürecinde devletin caddelere karşı ideolojik tavrını ifade etmektedir. Temelde politik olmayan nedenlerle ortaya çıkan caddeler de vardır. Şehirde toplumsal kederin ifadesi olan çok sayıda şehit caddesi varken, bir adet dostluk kardeşlik caddesi vardır. Bu açıdan bakılınca şehir Balkan göçlerinin izlerini unutmuş durumdadır. Sayısal caddelerin bazı alanlarda varlığı, şehir dokusunun istikrarlı bir hale gelmediğini göstermektedir. Çok sayıda yer-yön belirten caddeler, şehrin doğası, arazi kullanışı gibi çok sayıda nedenin karşılıklı etkileşimi sonucu ortaya çıkmışlardır. Şehirde cadde adları olarak kullanılan çok sayıda şahıs adı vardır. Ancak bu şahıslar herhangi bir siyasi düşüncenin temsilcisi durumunda değildirler. Dolayısıyla yerel siyasetin cadde adları üzerinde bu anlamda etkili olduğu söylenemez.

Streets, roads and avenues are not devoid of identity. They are memory space where past experiences and ideological attitudes are stored. These experiences and attitudes can be read by naming which is a symbolic meaningmaking process. In this study, defined as urban toponymy, streets names are discussed in Balıkesir city. Holistic perspective on the subject is brought together by using two approaches common in naming literature. City plan, the City Council decisions, the neighborhood headmen are the main data source. As a result, the city of Balikesir, has a large number of Republican street. These streets refer to state’s ideological attitude to the process of becoming nation-state. Basically, there are avenues emerging non-political reasons. While city has many martyrs’ streets in the city, which are expressions of social grief, there exists only one friendship-brotherhood Street. From this point of view, the city has forgotten traces of the Balkan migrations. The presence of digital streets names in some areas of city shows that urban texture has not become stable. Many placesdirectional streets have emerged as a result of the interplay of large number of causes, like nature of city and land usage. There are numerous personal name used as street names in the city. However, these individuals are not representative of any political thought. Therefore, local politics in this sense cannot be said to be effective on street names