Antik Yunan kentlerinin (polis) kentsel ekoloji perspektifiyle değerlendirmesi

Abstract

Kentler bir anda güncel halini almamış, belli bir birikim ve ilerleme sonucunda şimdiki kent yapıları ve modelleri ortaya çıkmıştır. Sözü edilen birikimin en önemli kilometre taşlarından biri de Yunan medeniyetini temsil eden “polis”lerdir. Polisler, MÖ. VII. yüzyılda Antik Yunanlarda ortaya çıkmış olan kent devletleridir. Kentlerin tarihi sürecinde önemli bir yapılanmaya karşılık gelen polisler, bu çalışmanın öznesini oluşturmaktadır. Çalışmada polislerin kentsel ekolojisi incelenmiştir. Araştırmanın amacı, Antik Yunan’daki polislerin, cadde-sokak planları, konut yapıları ve arazi kullanımlarını tespit ederek, polislerin kentsel ekolojik boyutlarını ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında doküman taraması yöntemi vasıtasıyla Antik Yunan kenti literatürüne ilişkin kitaplar, kitap bölümleri, makaleler, bildiriler, raporlar ve çeşitli internet kaynakları incelenmiştir. Çalışma sonucunda Antik Yunan kentlerinin kayda değer bir kısmında ızgara planlı cadde ve sokaklar bulunduğu tespit edilmiştir. Hippokrates’in “Hava, su ve mekânlar” adlı eseri, Antik Yunanların kent planlamasına etki etmiş ve bazı polislerin sokaklarının ve binalarının yüksek sıcaklardan etkilenmeyecek ve serin rüzgarları alacak biçimde dizayn edilmesini sağlamıştır. Bununla birlikte, Antik Yunan kentlerinde kentsel çevrenin korunabilmesi için kritik bir öneme sahip sıhhi tesisat ve kanalizasyon sistemleri hususlarında büyük eksiklikler bulunduğunun ortaya çıkması, polislerin kentsel ekolojik yönünün problemli olduğunu ve pek sürdürülebilir olmayan bir kent anlayışının varlığını göstermektedir

Cities did not suddenly become up to date, but as a result of a certain accumulation and progress, current city structures and models emerged. One of the most important milestones of this accumulation is the “polis” that representing Greek civilization. Polis, are the city states which emerged in the Ancient Greeks in 8th century BC. Polis, which constitute an important structure in the historical process of cities are the subjects of this study. In this study, the urban ecology of polis is examined. The aim of the study is to determine the urban ecological dimensions of polis in ancient Greece by identifying the street plans, residential structures and land use. Within the scope of the study, books, book chapters, articles, declarations, reports and various internet resources related to the literature of Ancient Greek city were examined through document analysis method. As a result of the study, it was found that a significant part of the Ancient Greek cities had streets with grilled plan. Hippocrates’ work of “Air, water and spaces” had influenced the city planning of the Ancient Greeks and the streets and buildings of some polis were designed not to be affected by high temperatures and to receive cool winds. However, the emergence of major shortcomings in sanitary and sewerage systems, which are critical for the protection of the urban environment in the Ancient Greek cities, shows that the urban ecological aspect of polis is problematic and the existence of an unsustainable urban perspective