Çok uluslu işletmelerde kültürel uyumun sağlanmasında Sosyodrama tekniğinin kullanılması

Abstract

Çok uluslu işletmelerde, farklı kültürel özelliklere sahip çalışanların birbirlerini anlamaları ve etkin bir şekilde iletişim kurabilmeleri, dolayısıyla kültürel olarak uyum sağlamaları, işletme performansının ve çalışma hayatı kalitesinin artırılmasında önemli öncüllerden biridir (Lee ve Sukoco, 2010:964; Nunes vd., 2017:220). Alan yazında giderek artan bir önem kazanan (Kraimer vd., 2001:71-72; Shay ve Baack, 2006:287; Nunes vd., 2017:220) kültürel uyum, farklı kültürel özelliklere sahip çalışanların, diğer kültürel normlara uyum sağlaması ve onları içselleştirmesi olarak tanımlanmıştır (Gül ve Kolb, 2009:139). Bu kapsamda, çalışanların kültürel farklılıkları anlama ve yeni rol gereklerini bilmesi önemlidir (Nicholson, 1984:275). Bu noktada, çok uluslu işletmelerde kültürel uyumun kendiliğinden gerçekleşmesini beklemek, anlamlı olmayabilir; bu sürecin de belirli adımlardan oluştuğu ve her bir adımın titizlikle yönetilmesi gerektiği açıktır. Kültürel uyumun sağlanması sürecinde dikkate alınabilecek tekniklerden biri de sosyodrama tekniğidir. Moreno (1953)’nun yazına kazandırdığı sosyodrama tekniği, yaratıcılık, sevgi ve empati yoluyla kültürel uyumsuzluklara ve çatışmalara karşı bir kontrol ve denge aracı olarak dünya çapında birçok farklı alanda kullanılabilen bir tekniktir (Browne, 2005:4). Başka bir deyişle, sosyodrama, farklı kültürel özelliklere sahip çalışanların tutum, davranış vb. özelliklerinin farklı olabileceği ve onlara saygı duyulması gerektiğini ve çatışmaların ortak paydada çözülebileceğinin farkına varmayı sağlayan bir tekniktir (Wiener, 1997:50; Kellerman, 1998:191). Bu çalışmanın amacı, özel bir eğitim türü olarak sosyodrama tekniğinin, çok uluslu işletmelerde kültürel uyumu sağlamada bir araç olarak nasıl kullanılacağı ve kültürel uyum sürecinin başarılı bir şekilde nasıl sürdürülebileceğinin açıklanmasıdır. Çalışmada öncelikle çokuluslu işletmeler, kültürel uyum ve sosyodrama tekniği anlatılmıştır. Ardından sosyodrama tekniği ile kültürel uyum sürecinin nasıl sağlanabileceği ele alınmıştır.

In multinational companies, the fact that employees possessing different cultural characteristics understand each other and communicate effectively, and therefore adapt culturally, is one of the most important precursors in improving business performance and working life quality (Lee and Sukoco, 2010:964; Nunes et al., 2017:220). Cultural adaptation has gained increasing importance in the literature (Kraimer et al., 2001:71-72; Shay and Baack, 2006:287; Nunes et al., 2017:220), and it is defined as the adaptation and internalization of other cultural norms by employees with different cultural characteristics (Gül and Kolb, 2009:139). In this context, it is important for employees to understand cultural differences and understand the need for new roles (Nicholson, 1984:275). At this point, it is not right for organizational purposes to expect cultural adaptation to take place spontaneously in multinational enterprises, and it is clear that this process is composed of certain steps and that each step must be managed with care. One of the techniques that can be considered in this process is the sociodrama technique. The sociodrama technique that Moreno (1953) brought in the literature is a technique that can be used in many different areas around the world as a means of control and balance against cultural incompatibilities and conflicts through creativity, sympathy and empathy (Browne, 2005:4). In other words, sociodrama is a technique that provides employees possessing different cultural attitudes, behaviors, etc. with an understanding that the characteristics may be different, that these different characteristics need to be respected, and it is a technique which makes employees realize that conflicts can be solved in a common denominator (Wiener, 1997:50; Kellerman, 1998:191). The aim of this study is to explain how the sociodrama technique can be used as a means of ensuring cultural adaptation as a special type of education in multinational companies and how the cultural adaptation process can be successfully pursued. In the present study, first, multinational companies, cultural adaptation and sociodrama technique are explained. Then, how to achieve cultural adaptation process with sociodrama technique is discussed.