Türkiye’de sağlık reformlarının tarihsel gelişimi ve Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın küresel niteliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Sağlık sektörü doğrudan insan sağlığı ile ilişkili olduğundan, diğer sektörlerden farklı bir yapıya sahiptir. Ekonomik bir sektör olmaktan öte stratejik bir öneme haizdir. Dünyada ve Türkiye’de sektör harcamalarının önemli bir kısmı devlet tarafından finanse edilmektedir. Bu nedenle her dönemde kamu müdahaleleri ve reformlar gündeme gelmiştir. Türkiye 2003 yılından bu yana Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde bir dizi reform gerçekleştirmiştir. Sağlık hizmetlerinin sunumu ve finansmanında değişimler meydana gelmiş, devletin sağlık hizmetlerine yaklaşımında dönüşüm sürecine girilmiştir. Bu dönüşüm sürecinde Dünya Bankası ve IMF gibi uluslar arası aktörler de rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de sağlık alanında yapılan reformların tarihsel gelişimi incelenmiştir. Cumhuriyet döneminin son reform çalışması olarak Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın bu tarihsel süreç içindeki yeri analiz edilmiştir. Temel amaç, sadece sağlık politikalarındaki değişiklikleri görmek değil, aynı zamanda son reform hareketi olarak SDP ile getirilen yeniliklerin Dünya Bankası’nın Türkiye Raporlarıyla ve 1980 sonrası izlenen neo-liberal politikalarla ilişkisini ortaya koymaktır. Dünya ölçeğinde sağlık politikalarındaki değişime bakıldığında, sürekli artma eğiliminde olan sağlık harcamaları karşısında hükümetlerin sağlık reformlarına ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Bu reformlar küresel nitelik taşımaktadır ve Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı ile yaşanan reform çalışmaları bu çerçevede değerlendirilmektedir.

As the health sector is directly related to human health, it has a different structure from other industries. It is of strategic importance other than becoming an economic sector . An important part of the industry expenditures in Turkey and in the world is funded by the state. That is why public interventions and reforms has been raised in each period. Since 2003, Turkey has carried out a series of reforms within the framework of the Health Transformation Program. Significant variations have occurred in the presentation and financing of health care services, and it has been entered into a process of transformation for the state approach to health care. International actors such as the World Bank and the IMF also play a crucial role in this process. In this study, the historical development of health care reforms in Turkey has been examined. As the last reform of the Republican era, the location of the Health Transformation Program in this historical process is analyzed. The main aim is not only to see changes in health policies, but also to put forward the relationship between the innovations introduced by the SDP, as the recent reform movement, and, Turkey reports of the World Bank and the neo-liberal policies pursued after 1980. Regarding to changes in the health policies at the global level governments seem to need health care reforms against constantly increasing tendency of health care expenditures. These reforms are of a global quality and reform efforts carried out through the Health Transformation Program of Turkey are under consideration with this framework.