Tüm yönleriyle vergi incelemesi sürecinin değerlendirilmesi

Abstract

Vergiler modern devlet anlayışlarının en önemli kamusal gelirlerini oluşturmaktadırlar. Vergilendirme sürecinde vergi alacaklısı olan vergi idaresi ile vergi borçlusu olan vergi mükellefleri arasında “güven” ilişkisinin tesis edilmiş olması çok önemlidir. Çünkü bu süreç vergi idaresi ile mükellefler arasında süreklilik taşımaktadır. Türk Vergi Sistemi’nde hâkim olan vergi matrahı belirleme usulü bu nedenle “beyan usulü” olarak belirlenmiştir. Beyan usulünde vergi mükellefi sıfatına haiz olan kişiler vergi doğuran olayı kendileri vergi idaresine bildirmekte, vergi idaresi de beyanda bulunan kişilerin vergi tarhiyatını tek yanlı olarak gerçekleştirmektedir. Vergi idaresi vergi matrahını beyan eden vergi mükellefine, vergi matrahını doğru ve tam olarak beyan ettiği hususunda güvenmekte ve tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerini beyan edilen matrah üzerinden gerçekleştirmektedir. Diğer taraftan vergi ödemeleri kişilerin kullanılabilir gelirlerini azalttığı için kişiler üzerlerinde vergi baskısı oluşturarak vergi kaçırmak ve vergiden kaçınmak suretiyle hiç vergi ödememe veya olması gerekenden daha az vergi ödeme eğiliminde bulunabilmeleri sonucunu ortaya çıkartabilmektedir. Bu nedenlerde vergi idaresi tarafından vergi mükelleflerinin denetlenmesi; hazineye intikal edecek vergi gelirlerinin tespiti açısından büyük önem taşır. Vergi denetim yollarının en etkili ve en çok kullanılan şekli ise; “vergi incelemesi”dir. Bu çalışmada vergi denetim yolu olarak sıklıkla başvurulan vergi incelemesinin kavramsal boyutu, muhteviyatı ve hüküm ve sonuçları olmak üzere tüm yönlerinden bahsedilmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici araştırma tekniği kullanılmıştır.

Taxes constitute the most important public income of the modern concept of a state. It is very important that the “trust” relationship between the tax authority and the taxpayers who have tax debts have been established through the taxation process, because this process carries continuity between the tax administration and the taxpayers. The method of determining the tax base that prevails in the Turkish Tax System is therefore determined as a “declaration procedure”. People who have the title of taxpayer in the declaration process report the tax-generating event to the tax administration themselves, and the tax administration unilaterally carries out the tax credits of the persons who make the declaration. The tax administration trusts the taxpayer, who declares the tax base, to declare the tax base correctly and fully and carries out the levy, accrual and collection transactions through the declared base. On the other hand, because tax payments reduce available income, it can cause tax pressures on people resulting in payment of no taxes or people paying a lower tax than they should be. For these reasons, taxpayer scrutiny by the tax administration is of great importance in terms of determining the tax revenues that will be transferred to the treasury. The most effective and most used form of tax control routes is a tax review. In this study, the conceptual dimension of the tax review, which is frequently referred as a way of tax control, is mentioned in all aspects of the provisions and outcomes. A descriptive research method was used, which is a qualitative research technique.