İstiklâl madalyalı şair Necmeddin Sahir Sılan’ın şiirlerine Balkan Savaşları’nın yansıması

Abstract

Balkan Türklerini yaklaşık beş asırdır bulundukları vatan topraklarından sürgün eden 1912-1913 Balkan Savaşları, ardında derin yaralar ve acılar bırakmıştır. Bu kutsal topraklar ve ulu amaç doğrultusunda verilen mücadele büyük bir felaketle sonuçlanmıştır. Bu anlamda Balkan Savaşları, Balkan topraklarını acıyla kaplayan, kanla sulayan ve binlerce sivil halkın ölümüyle sonuçlanan bir savaş niteliği taşımaktadır. Balkan Savaşları’nın yaşandığı 1912- 1913 yılları arasında, binlerce asker ve sivil halk çatışmalar, salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmiş savaşlar sırasında halk sefalet içinde kalmış ve Balkan Türkleri ilkel yollarla beş asırdır varlıklarını sürdürdükleri topraklarından sürgün edilmiştir. Türk tarihini derinden etkileyen, arkasında bir yıkım bırakan bu kanlı savaş ve Balkan Türklerine yapılan zulümler kaçınılmaz bir şekilde edebiyata yansımıştır. Ardında derin yıkım ve acı bırakan bu savaşın edebiyata yansıması düşünülemez. Bu açıdan 1912-1913 yıllarında Balkan Savaşları’nın Türk basınında kapladığı yeri görmek mümkündür. Ziya Gökalp, Aka Gündüz, Halid Fahri, Mehmet Âkif, Abdülhak Hamid ve Celal Sahir gibi birçok şair Balkan Savaşları’nı şiirlerinde konu edinmiştir. Balkanlar’da yaşanan zulümleri, şiirlerinde konu edinen şairlerden biri de Necmeddin Sahir Sılan’dır. Yazı hayatına şiirler kaleme alarak II. Meşrutiyet döneminde başlayan Necmeddin Sahir Sılan, hem Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemine hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna tanıklık etmenin getirdiği birikimini şiir ve düzyazılarında dile getirmiştir. 1912-1922 yılları arasında şiirler kaleme alan Necmeddin Sahir Sılan, şiirlerini dönemin önemli mecmua ve gazetelerinde yayımlatmıştır. Rübâb, Donanma, Türk Duygusu, Büyük Duygu, Servet-i Fünûn ve İnci/Yeni İnci mecmuaları ve Tasvir-i Efkâr, Tercüman-ı Hakikat, Anadolu’da Yenigün ve İleri gazeteleri bunlara örnek olarak gösterebilmektedir. Dönemin hafızasına yakından tanıklık etmiş olan Necmeddin Sahir’in şiirlerinde dönemlerde yaşanan savaşların, işgallerin ve halkı derinden etkileyen toplumsal olayların yansımasını görmek mümkündür. Bu bağlamda Necmeddin Sahir’in Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları, Çanakkale Savaşı, Kurtuluş Savaşı gibi Türk tarihinde önemli yer edinen savaşları şiirlerinde konu edinmiştir. 1912 yılında yazı hayatına başlayan 1912-1913 yılları arasında İstanbul’da gazetecilik faaliyetleri yürüten Necmeddin Sahir Sılan, bu buhranlı yıllarda kaleme aldığı şiirlerinde Balkan Savaşları önemli yer tutmaktadır. Necmeddin Sahir, Balkan Savaşları sırasında harap olmuş şehirleri, insanların yaşadığı zulümleri kaleme aldığı şiirleriyle ölümsüzleştirmiştir. Bu çalışmada, Necmeddin Sahir Sılan’ın hayatı, yazı hayatı hakkında bilgi verilecek ve Balkan Savaşları’nın Tasvir-i Efkâr gazetesinde, Donanma, Türk Duygusu, Büyük Duygu, Tan mecmularında yayımlanan şiirlerine yansıması incelenecektir.

Balkan Wars 1912-1913 expelled Balkan Turks from their homeland of approximately five centuries, left deep wounds, sorrows behind. Great struggle undertaken for these sacred lands, noble purposes ended in a colossal disaster. In this sense Balkan Wars possess the nature of a war that is characterized by pain, bloodshed, the death of thousands of civilian people covering Balkan lands with sorrow. During the years of Balkan Wars from 1912 to 1913 thousands of soldiers and civilians lost their lives due to conflicts and epidemic diseases. The people endured misery and Balkan Turks who had maintained their existence for five centuries through primitive means were forcibly expelled from their lands. This bloody war and the atrocities committed against Balkan Turks inevitably found their reflection in literature. In this regard it is possible to observe the place occupied by Balkan Wars in Turkish press during the years 1912-1913. Many poets including Ziya Gökalp, Aka Gündüz, Halid Fahri, Mehmet Âkif, Abdülhak Hamid and Celal Sahir addressed the Balkan Wars in their poems. One of poets who depicted the atrocities in Balkans in his poems is Necmeddin Sahir. Sılan began his literary career during Second Constitutional Period by writing poems. Witnessing both the final years of the Ottoman Empire and the establishment Republic of Turkey, he expressed the accumulated experiences of this period in his poetry and prose. Between 1912 and 1922, Sılan wrote poems published in prominent literary magazines and newspapers of the time, such as Rübâb, Donanma, Türk Duygusu, Büyük Duygu, Servet-i Fünûn, İnci/Yeni İnci, Tasvir-i Efkâr, Tercüman-ı Hakikat, Anadolu’da Yenigün and İleri. Sılan having closely witnessed the memories of the era, reflected the wars, occupations and deeply affecting societal events in his poems. In this context, he addressed significant wars in Turkish history such as Turco-Italian War, Balkan Wars, Battle of Gallipoli, and War of Independence in his poetry. Starting his writing career in 1912, Sılan who engaged in journalism activities in Istanbul from 1912 to 1913, dedicated a significant part of his poems to Balkan Wars during these tumultuous years. Necmeddin Sahir immortalized the cities devastated during Balkan Wars and the cruelties experienced by people with his poems. This study will provide information about the life and literary career of Sılan and will examine the reflection of Balkan Wars in his poems published in Tasvir-i Efkâr newspaper, as well as in the magazines Donanma, Türk Duygusu, Büyük Duygu, and Tan.