Babagân Bektaşiliğine ait bir tıraş erkânnâmesi ‘Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye’

Abstract

Çalışmamızın konusunu teşkil eden Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-ı Bektâşiyye başlıklı erkânnâme Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kütüphanesinde B-311-183 arşiv numarasıyla ve Arnavutluk Erkanname adıyla kayıtlıdır. Aynı el yazısı ile kaleme alınmış olan eserin müellifi ya da müstensihinin kim olduğu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca hangi tarihte yazıldığına dair bir kayıt dayoktur. Başı ve sonu eksik olan eser Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Metin içerisinde Arapça ayet ve dualar ve kısa Farsça alıntılar yer almaktadır. Yazmanın 32b-35b varakları arasında yer alan Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye adlı başlıkla başlayan bölümde Bektaşi tarikatına intisap eden kişilerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bektaşi tarikatında tıraş erkânının uygulandığı çeşitli merasimler vardır. Bu merasimlerden bir tanesi de tarikate intisab eden kişilere uygulanan erkândır. Yazmada yer alan konu başlığından da anlaşılacağı üzere bu bölümünde Bektaşi tarikatına intisab edenlerin tıraş erkânı anlatılmaktadır. Bu nedenle yazmanın bu bölümünün transkripsiyonu yapılarak, diğer tıraş erkânlarından ziyade tarikate intisap eden kişilere uygulanan tıraş erkânı değerlendirilmiştir. Doğal olarak çalışmamız sadece çeviri yazı çalışması değildir, Bektaşi tarikatındaki traş erkânı ve metnin içerik analizi hakkında araştırmayı da içermektedir. Der Beyân-ı Erkân-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye, kısa ve öz bir anlatımla ikrar vererek Bektaşi tarikatına girecek canın tıraş erkânını anlatmaktadır. Bektaşiliğe ait yazılı kaynakların gönümüz diline çevrilmesi önem arzetmektedir. Özellikle tıraş erkânı içeren bütün erkânnâmelerin günümüz diline çevrilmesi ortak ve farklı yönlerinin ortaya konulması açısından son derece önemlidir. Bu konu ile ilgili çalışmaların artması ortak ve farklı yönlerin ortaya konulmasına büyük katkı sağlayacaktır.

Erkannâme titled Der Beyân-ı Erkan-ı Tırâş ve İntisâb-ı Tarîk-ı Bektâşiyye, which is the subject of our study, is in the library of Hacı Bayram Veli University, Hacı Bektaş-ı Veli Research Application and Research Center in terms of Turkish Culture with archive number B-311-183 and Albania Erkanname. registered under the name. There is no information about the author or the copyist of the work written in the same handwriting. There is also a record of the date on which it was written. The work, whose beginning and end is missing, was written in Ottoman Turkish. There are Arabic verses and prayers and short Persian quotations in the text. In the section that starts with the title Der Beyân-ı Erkan-ı Tırâş and İntisâb-ı Tarîk-i Bektaşiyye, which is among the 32b-35b leaves of the manuscript, the shaving practice of the people who belonged to the Bektashi order is described. In the Bektashi sect, there are various ceremonies in which the shaving method is practiced. One of these ceremonies is the erkan applied to people who join the sect. As can be understood from the title of the manuscript in the manuscript, the shaving practices of those who joined the Bektashi order are described in this section. For this reason, this part of the manuscript was transcribed and the shaving practice applied to people who belonged to the sect rather than other shaving practices was evaluated. Naturally, our work is not only a translation work, but also includes research on the shaving method in the Bektashi order and the content analysis of the text. Der Beyân-ı Erkan-ı Tırâş and İntisâb-ı Tarîk-i Bektâşiyye gives a brief and concise statement and tells the shaving practice of the soul who will enter the Bektashi order. It is important to translate the written sources of Bektashism into the language of our hearts. It is extremely important to translate all the erkannames containing the shaving erkan into today's language in terms of revealing their common and different aspects. Increasing studies on this subject will contribute greatly to revealing common and different aspects.