Ölüme bağlı tasarrufların önalım olayı niteliği

Abstract

Önalım hakkının kullanılması, önalım olayının gerçekleşmesine bağlıdır. Önalım olayı, önalım yükümlüsü ile üçüncü bir kişinin, önalım konusuna ilişkin bir hukuki işlemi yapması üzerine doğar. Bu hukuki işlem, kanuna göre bir satım sözleşmesi veya ekonomik olarak satıma eşdeğer herhangi bir hukuki işlem olabilir. Önalım olayı olarak nitelendirilebilecek satıma eşdeğer hukuki işlem, olağan olarak sağlararası hukuki işlemlere ilişkindir. Ölümden sonra hüküm doğuran ölüme bağlı tasarrufların satıma eşdeğer hukuki işlemler kategorisinde değerlendirilmesi ile ayrıksı bir durum olarak karşılaşılır. Ekonomik yaklaşım temelinde değerlendirildiğinde önalım olayı yönünden belirleyici olan, önalım konusu taşınmazın üçüncü kişiye kazandırılmasında bir karşı edim elde etme amacının izlenmiş olmasıdır. Önalım konusuna ilişkin bir ölüme bağlı kazandırmada bulunulması da bu kazandırmanın tam karşılığını oluşturan bir edimi elde etme amacını taşıyor ise önalım olayının gerçekleştiğinden söz edilebilecektir. Bu anlamda bir miras sözleşmesi, hatta bir vasiyetname ile yapılan önalım konusuyla ilişkili bir ölüme bağlı kazandırma, önalım olayının doğmasına yol açabilecektir.

The implementation of the preemption right depends on the occurrence of the preemption event. A preemption event arises when the preemption obligant and a third party make a legal transaction related to the preemption subject. According to the law this legal transaction may be a contract of sale or any kind of legal transaction which is economically equivalent to selling. The legal transaction equivalent to selling, which can be described as a preemption event, is ordinarily related to the legal transactions of inter vivos. The consideration of testamentary dispositions that take effect post mortem in the category of legal transactions equivalent to selling is occurred as an exceptional case. When considered on the basis of the economic approach, the determining factor in terms of the preemption event is the acquisition of the immovable property which is the subject of the preemption to a third party in order to obtain a counterperformance. It can be said that a preemption event has taken effect if a testamentary disposition related to the preemption subject also has the aim of obtaining a performance that constitutes the exact equivalent of this acquisition. In this sense, a testamentary acquisition related to the preemption subject made with an inheritance contract or even a will may lead to the effectiveness of the preemption event.