Sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları üzerine bir inceleme

Abstract

Ülkelerin ekonomik sistemleri üzerindeki hakimiyeti her geçen gün daha da artan turizm sektörü, sağladığı çeşitli avantajların yanı sıra pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Turizm faaliyetlerinin belirli zaman ve mekanlarda yoğunlaşması nedeniyle ortaya çıkan sorunlar, daha çok çevresel kaynakların tüketimi şeklinde kendini göstermektedir. Bu noktada önemi daha çok ortaya çıkan sürdürülebilir turizm kavramı, turizmin bağımlı olduğu bu kaynakların günümüzde olduğu kadar gelecek nesillere de aktarılmasını öngören bir anlayıştır. Bu anlayış; turizm kaynaklarının korunması, geliştirilmesi ve devamlılığının sağlanması hususunda kişiler, örgütler ve devlet tarafından muazzam çabalar gösterilmesi gerektiğinin altını çizmektedir. Özellikle sivil toplum kuruluşları, toplumları turizmin olumsuz etkilerine karşı uyarmak, insanları turizmin olası olumsuz etkileri hakkında bilgilendirmek ve alınan kararları lobi faaliyetleri ve protesto yöntemleriyle engellemek gibi görevler üstlenen önemli bir turizm paydaşı olması sebebiyle dikkat çekmektedir. Yapılan bu araştırmada, sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının sürdürülebilir turizm üzerindeki görevlerinin çeşitli yönleriyle incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç ayrıca, turizmde sürdürülebilirliğin sağlanmasında sivil toplum kuruluşlarının ne derece etkili ve bu hususta yeterli veya yetersiz olduğunun belirlenmesini de kapsamaktadır. Araştırmanın evrenini İstanbul’da sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları oluşturmaktadır. Araştırmaya veri sağlamak amacıyla hazırlanan yapılandırılmış v görüşme formu aracılığıyla, 2018 yılı Mayıs ayında İstanbul’da sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren 5 sivil toplum kuruluşu ile görüşme sağlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan benzeşik (homojen) örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmanın örnekleminin 5 sivil toplum kuruluşu ile sınırlı kalmasının nedenleri arasında; bazı sivil toplum kuruluşlarının yoğunluk nedeniyle müsait olmamaları, konu hakkında bilgi verebilecek uzmanın kurum içerisinde bulunmaması ve bazı sivil toplum kuruluşlarının çalışma alanlarında “sürdürülebilirlik” konusunun olmaması gibi pek çok sebep bulunmaktadır. Elde edilen veriler analiz edilirken nitel araştırma analiz yöntemlerinden biri olan betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının, turizmin doğal çevreye verdiği zararların farkında olduğu belirlenmiştir. Atık yönetimi, kıyı ve deniz alanlarındaki kirlenme, ulaşım ve trafik sorunları, aşırı yapılaşma ve çarpık kentleşme, artan enerji ihtiyacı, altyapı yetersizliği ve turizmin kendisinden oluşan bu sorunlar, sivil toplum kuruluşlarına göre turizmin sürdürülebilir bir anlayış içerisinde gelişmesini engellemektedir. Araştırmanın bir diğer önemli sonucu, turizmin sürdürülebilir gelişimini teşvik etme sürecinde sivil toplum kuruluşlarının karşılaştıkları sınırlamalar nedeniyle aktif sorumluluk alamamaları ve yetersiz kalmalarıdır.

Tourism sector, which has become increasingly dominant over the economic systems of the countries, brings along many disadvantages as well as various advantages. The problems that arise due to the concentration of tourism activities in certain times and places are mostly seen as consumption of environmental resources. The concept of sustainable tourism, which is more important at this point, is an understanding that these resources which are dependent on tourism are transferred to future generations as well as today. This understanding; underlines the need for substantial efforts by individuals, organizations and the state in the protection, development and continuity of tourism resources. In particular, non-governmental organizations draw attention due to the fact that they are an important tourism stakeholder who warns the communities against the negative effects of tourism, informs people about the possible negative effects of tourism and prevents the decisions by lobbying and protest methods. In this study, it is aimed to examine the various aspects of the activities of nongovernmental organizations operating in the scope of sustainable tourism on sustainable tourism. This objective also includes determining the effectiveness of nongovernmental organizations in ensuring sustainability in tourism and inadequate or insufficient in this regard. The population of the study consisted of non-governmental organizations operating in the sustainable tourism in Turkey. The structured interview form, which was prepared in order to provide data for the research, was applied to 5 non-governmental organizations operating in the field of sustainable tourism in Istanbul in May 2018. The sample of the study was determined by homogenous vii sampling method which is one of the purposive sampling methods. The reasons for limiting the sample of the research to 5 non-governmental organizations are as follows: some non-governmental organizations are not available, the expert who can give information about the subject is not in the institution, lack of sustainability issues in the fields of activity of some non-governmental organizations. While analyzing the obtained data, descriptive analysis technique which is one of the qualitative research analysis methods was used. As a result of the research, it is determined that the nongovernmental organizations operating in the scope of sustainable tourism are aware of the damages caused by tourism to the natural environment. Waste management, pollution in coastal and marine areas, transportation and traffic problems, overstructuring and distorted urbanization, increased energy requirements, lack of infrastructure and tourism itself prevent these problems from developing in a sustainable manner according to non-governmental organizations. Another important result of the research is that the non-governmental organizations cannot take active responsibility due to the limitations faced in the process of encouraging the sustainable development of tourism and they are insufficient.