Coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak Aşebacı mahallesindeki (Karesi/Balıkesir) zeminlerin jeo-mühendislik özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Yeni yerleşim alanlarının seçiminde ve mevcut yerleşim alanlarının planlamasında jeolojik ve jeoteknik çalışmalar ve bu çalışmaları esas alan mikrobölgeleme çalışmaları modern kentleşmenin ilk ve en temel aşamalarından birisidir. Bu çalışmalarda ve kent planlamasında Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) etkin bir rol almaktadır. Çünkü CBS tarafından sağlanan en önemli avantajlardan biri, oluşturulan veri tabanlarında farklı sorgulamaların yapılabilmesidir. Ayşebacı Mahallesinin (Karesi, Balıkesir) batısındaki, Balıkesir-Bursa karayolu ile TOKİ evleri arasındaki kısmı 1/10000 ölçeki Balıkesir Çevre Planında yerleşime açılmıştır. Yıkıcı deprem üretme potansiyeli olan Balıkesir Fayı bu alandan geçmektedir. Bu nedenle söz konusu alanın zemin özellikleri CBS'nin sorgulama özelliği ile değerlendirilmiştir. Bu çalışmada kullanılan Sondaj logları, laboratuvar deneyleri ve jeofizik veriler Balıkesir Belediye arşivinden sağlanan "Balıkesir Belediyesi 18-02 ve Ayşebacı Mahallesi Jeoloji Jeoteknik Etüd Raporu, Ekim-2000, Balıkesir Üniveristesi, Balıkesir" raporundan sağlanmıştır. Bu çalışmada ilk olarak CBS teknikleri kullanarak, topoğrafik veriler, jeoteknik sondaj logları, laboratuvar deney sonuçları, yerinde deney sonuçları, yeraltısuyu seviye verileri ve jeofizik veriler için ayrı bir veri tabanı oluşturulmuştur. Daha sonra, ArcGis (V: 10.2) programıyla mekânsal analizler yapılarak bu veriler değerlendirilmiş ve bu değerlendirme sonucunda mühendislik jeolojisi haritaları (Sayısal Yükseklik Modeli, zemin kalınlığı, yeraltı su haritaları, farklı derinlikte SPT-N değeri, boyuna dalga hız (Vp), kayma dalgası hızı (Vs), Vp/Vs oranı haritaları ve zemin büyütme haritaları) üretilmiştir. Son olarak olasılık yöntemle deprem tehlike analizi yapılmış, fay izi uzunluğunu ve çalışma alanına uzaklığını esas alan yöntem ve seçilen azalım ilişki kullanılarak senaryo deprem oluşturulmuştur ve bu senaryo depreme dikkate alınarak SPT-N değerlerine dayanan yöntemle inceleme alanının sıvılaşma potansiyeli haritası üretilmiştir.

Geological and geotechnical studies in the selection of new settlement areas and planning of existing settlements and microzonation studies based on these studies are one of the first and most basic stages of modern urbanization. It is taking an active role in Geographic Information Systems (GIS) in these studies and urban planning. Because one of the most important advantages provided by GIS is that different queries can be made in the created databases. The part of Ayşebacı Quarter (Karesi, Balıkesir) between the Balıkesir-Bursa highway and TOKİ houses was planned for settlement at Balikesir Environment Plan in a scale of 1/10000. The Balıkesir Fault, which has the potential to produce a destructive earthquake, passes through this area. For this, the soil characteristics of the said area was evaluated by the interrogation capability of the GIS. Drilling logs, laboratory tests and geophysical data used in this study are provided from the report "Balikesir Municipality 18-02 and Ayşebacı neighborhood Geological Geotechnical Survey Report, October-2000, Balıkesir University" provided from Balıkesir Municipality Archives. Firstly, in this study, databases for topographical data, geotechnical borehole log, laboratory test results, the results of field tests, groundwater levels and geophysics data, created by using Geographical Information Systems (GIS) techniques. Then, these data were evaluated by spatial analysis using ArcGis (V: 10.2) program. And engineering geological maps (Digital Elevation Model, soil thickness map, underground water maps, variation of SPT- N vallue at different depths, the maps of longtituel and shear wave velocity (Vp and Vs), and Vp/Vs ratio and ground magnification maps) were producted after the results of this evaluation. Finally, an earthquake hazard analysis based on probabilistic method were made and a scenario earthquake using the attenuation relationships selectedt and he method based on the fault trace length and distance to the study and was produced. And the liquefaction potential map of the study area was produced by the method based on the SPT-N values taking into account the scenario earthquake