6361 Sayılı Kanun kapsamında finansal kiralama işlemlerinin finansal kiralama şirketlerince muhasebeleştirilmesi

Abstract

Finansal kiralama işlemi; yatırımcıların özkaynaklarını etkin kullanabilmeleri amacıyla sıklıkla başvurduğu alternatif bir finansman yöntemi olarak bilinmektedir. Finansal kiralama ile kiracı konumunda olan yatırımcı, kiralayan konumunda olan finansal kiralama şirketi aracılığıyla, üreticiden, satıcıdan veya finansal kiralama şirketinden tercih ettiği bir varlığı kiralayabilmektedir. Bu durumun istisnası olarak Satış ve Geri Kiralama yönteminde ise kiracı, sahip olduğu bir varlığı finansal kiralama şirketine satıp, tekrardan kiralayarak finansman ihtiyacını karşılayabilmektedir. Finansal kiralamanın günümüzdeki anlamıyla ilk uygulamaları ABD'de 20. yüzyıl başlarında görülmektedir. 20. yüzyılın ortalarında ABD, Avrupa ülkeleri, Japonya gibi ülkelerde yaygın olarak finansal kiralama kullanılmaktadır. Türkiye'de finansal kiralama, hukuki alt yapısı olmadığından diğer ülkelerin aksine gelişim gösterememiştir. 10 Haziran 1985'de 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanun'un yayımlanmasıyla, finansal kiralamaya işlerlik kazandırılmış, yatırımcılar için tercih edilen finansman yöntemlerinden olmuştur. Ancak ekonomik gelişmelerin çok hızlı olduğu evrensel dünyada söz konusu kanun güncelliğini yitirmiş ve 13 Aralık 2012 tarihinde 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanun'un yayımlanmasıyla yürürlükten kaldırılmıştır. Bu bağlamda, tezde öncelikle finansal kiralama işlemleri detaylı bir şekilde ifade edilmiş, 6361 sayılı Kanun ile 3226 sayılı mülga kanun kıyas edilerek finansal kiralamanın mevzuattaki yeri incelenmiş ve söz konusu işlemlerin finansal kiralama şirketlerince muhasebeleştirilmesi üzerinde durulmuştur. 6361 sayılı Kanun'a göre finansal kiralama işlemlerinin "TMS 17 Kiralama İşlemleri" standardı doğrultusunda örnek bir uygulaması yapılmıştır.

Financial leasing is known as an alternative common financial method for investors that aims to use their equity effective. The investor whose status is lessee is able to lease the asset choosen according to his needs from a manufacturer, a seller or the financial leasing company via the financial leasing company whose status is lessor. As an exception in this case, the method of Sale and Lease Back the lessee sells his asset to the financial leasing company and leases it back so that he can find funds for their needs. First examples of financial leasing were seen in the U.S. at the beginning of 20th century. Financial leasing has been being commonly preferred by European countries and Japan. Unlike other countries, financial leasing is not developed in Turkey since there is no strong legal basis in this sense. After Financial Leasing Law with number 3226 was legislated on June 10th, 1985 financial leasing became more functional and preferable by the enterprisers. However, this law lost its up-to-datedness because of the fast global changes all around the world. Therefore, it was repealed after the Law named with "Financial Leasing, Factoring and Finance Companies" was legislated on December 13th, 2012. Within this framework, in this study, financial leasing has been explained in detail in and laws with numbers 6361 and 3226 were compared so that the place of financial leasing in regulations can be studied. In addition to this, recognition of above mentioned issues by leasing factories was studied. According to the law with the number of 6361, a case study was conducted on leasing applications within the standards of IAS 17 Leases.