Vergilemede adalet ilkesi açısından Avrupa Birliği ve Türkiye vergi yapılarının karşılaştırmalı analizi

Abstract

Devletin finansman ihtiyacını karşılamak için başvurduğu en önemli yollardan biri vergilemedir. Sağlıklı bir vergileme sistemi için vergileme ilkeleri oluşturulmuştur. Vergi adaletini sağlamak amacıyla vergilemede adalet ilkesinin dikkate alınması gerekmektedir. Vergilemede adalet ilkesiyse, vergi yükünün bireyler arasında adil bir şekilde dağıtılmasını gerektirmektedir. Avrupa Birliği üye ülkelerde de uygulama bu şekildedir. Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye'de vergiler adalet açısından karşılaştırıldığında Türkiye'de dolaylı vergiler %69, dolaysız vergiler %31 civarındadır. Oysa Avrupa Birliği ülkelerinde dolaylı vergiler %27, dolaysız vergiler ise %65 civarındadır. Dolaylı ve dolaysız vergi oranlarına göre Türkiye Avrupa Birliği ülkelerinden geride kalmıştır. Kayıt dışı ekonominin giderek arttığı bir yapıda gelir üzerinden vergi almak oldukça güçtür. Bu durumda, vergilemede adalete ulaşmak için önemli bir ilke olan ödeme gücü ilkesinin işlerliği zorlaşmaktadır. Türkiye 2013'teki %26,5'lik kayıt dışı ekonomi payı ile %18,4 olan Avrupa Birliği ortalamasının %6,1 puan üzerinde yer almaktadır. Bu oranlar da vergi adaleti açısından Türkiye'nin Avrupa Birliği ülkelerinden oldukça gerisinde olduğunu göstermektedir.

Taxation is one of the most important ways that the state apply for to satisfy the need of funding. The taxation principles have been established for a healthy taxation system. The principle of fairness in taxation should be considered in order to ensure tax justice. The principle of fairness in taxation requires that the tax burden is distributed in a fair way between individuals. This application is also similar in the member countries of the European Union. The issue that should be considerd is fairness of taxation. When we compare Turkey and European Union countries whether their direct and indirect taxations fair or not; indirect taxes ın Turkey are around % 69, direct taxes are around % 31. But in European Union countries, indirect taxes are around % 27, direct taxes are around % 65. According to this result in terms of tax fairness Turkey is quite back from European Union countries.