Örgütsel adalet ile örgütsel güven ilişkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü ve bir alan araştırması

Abstract

Bireyler ister aile, ister iş, isterse yaşadığı ülke olsun, yaşadıkları her türlü ortamda adalet arayışı içinde olurlar. Benzer şekilde güven kavramı da hem çalışanlar arasında hem de etkileşim kurduğumuz bireyler ve gruplar arasında önem taşımaktadır. Bireyler, karşılarındaki kişi veya kurumun adil olduğunu düşündüklerinde güvenirler; aksi durumda ise güven duygusu azalır. Adalet ve güven arasındaki ilişkinin etkisini artıran bir faktör olarak çalışanların kişilik özelliklerinin bu ilişkide ne kadar etkiye sahip olduğunu tespit eden mevcut bir çalışmaya literatürde rastlanmamıştır. Bu çalışma ile adalet ve güven üzerinde, kişilik özelliklerinin düzenleyici bir etkisi olup olmadığını tespit etmek mümkün olacaktır. Bu kapsamda yapılan çalışmanın amacı, kişilik özelliklerinin örgütsel adalet ve örgütsel güven üzerinde düzenleyici bir etkiye sahip olup olmadığını belirlemektir. Ayrıca, tüm değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkisi de tespit edilmiştir. Bu kapsamda, 21 Nisan- 21 Temmuz 2014 tarihleri arasında Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi çalışanlarından veri toplanmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, örgütsel adalet ile örgütsel güven arasındaki tüm korelasyonlar anlamlıdır. Kişilik özelliklerinden nevrotiklik boyutunun etkileşimsel adalet, bilişsel güven ve duygusal güven arasında negatif ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Kişilik özelliklerinin diğer dört boyutu olan dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk ve açık görüşlülük ile etkileşimsel adalet, bilişsel güven ve duygusal güven arasında ise pozitif ilişki olduğu görülmüştür. Kişilik özellikleri boyutları arasında en yüksek ilişki derecesi, dışadönüklük ve açık görüşlülük boyutu arasındadır. İşlemsel adalet algıları ile kişilik özellikleri boyutları arasında anlamlı bir ilişki gözlenmezken, dağıtımsal adalet algıları ile kişilik özellikleri boyutlarından sadece dışa dönüklük, uyumluluk ve sorumluluk arasında pozitif ilişki derecesi olduğu görülmüştür. Yapısal eşitlik modelinden elde edilen sonuçlara göre kişilik özelliklerinden uyumluluk, sorumluluk ve açık görüşlülük boyutlarının örgütsel adalet ile örgütsel güven ilişkisinde düzenleyici bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar, çalışanların örgütsel adalet algılarının, örgütsel güven üzerindeki etkisini düzenlemede, kişilik özelliklerinden uyumluluk, sorumluluk ve açık görüşlülüğün etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Son olarak, kişilik özelliklerinden uyumluluk, sorumluluk ve açık görüşlülük özellikleri öne çıkan bireylerin, kurumlar açısından, en ideal adaylar olacağını söyleyebiliriz.

Individuals, whether it is their family, their work or the country they live in, seek justice in every atmosphere they live in. Similarly, the concept of trust is of importance both among the employees and individuals and groups that we interact with. Individuals show trust when they believe that the person or the institution is just; in a converse situation the feeling of trust decreases. We were not able to find any sources in the literature that has determined the influence of personality traits as a factor which increases the effect between justice and trust. Through this study, it will possible to determine whether personality traits have a moderating influence on justice and trust. The aim of the study carried out within this context is to determine whether personality traits have a moderating effect on organizational justice and organizational trust. Besides, the interrelation of all variations has been established. To this end, data have been collected from the employees of Medeniyet University Göztepe Education and Research Hospital between the dates April 21 and July 21, 2014. According to the results of correlation analysis all the correlations between organizational justice and organizational trust are meaningful. It has been seen that there is a negative relation between neuroticism and interactional justice, cognitive trust and emotional trust and that there is a positive relation between extraversion, agreeableness, conscientiousness and openness, the other four personality traits, and interactional justice, cognitive trust and emotional trust. The highest correlation among the personality traits is between openness and extraversion. While no meaningful relation has been observed between procedural justice perceptions and personality traits, it has been seen that there is a positive relation between distributive justice perceptions and only extraversion, agreeableness and conscientiousness. According to the results obtained from structural equation modeling, it has been seen that agreeableness, conscientiousness and openness have a moderating effect on the organizational justice and organizational trust. These results show that agreeableness, conscientiousness and openness, of the personality traits, are effective on moderating the justice perceptions of employees on organizational trust. Last of all, it can be concluded that individuals whose agreeableness, conscientiousness and open-mindedness, of the personality traits, is higher are the ideal candidates for organizations.