Proje paydaşlarının bilsem biyoloji projeleri hakkındaki düşünceleri ve bu projelerin üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonları ile bilimsel tutumlarına etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, proje paydaşlarının (üstün zekâlı ve yetenekli öğrenci - ÜZYÖ, merkez yöneticisi, biyoloji danışman öğretmeni ve öğrenci velisi) ÜZYÖ'lerin Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) gerçekleştirdiği biyoloji alanı proje çalışmaları (BAPÇ) hakkındaki düşüncelerini belirlemektir. Ayrıca, BAPÇ'lerin ÜZYÖ'lerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonları ile bilimsel tutumlarına etkisini ortaya koymaktır. Çalışma grubu, 2012-2013 eğitim öğretim yılında Bursa ve İstanbul'daki iki BİLSEM'de BAPÇ yapan ve amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenmiş toplam 46 ÜZYÖ, 4 merkez yöneticisi, 2 biyoloji alanı danışman öğretmeni ve 31 öğrenci velisinden oluşmaktadır. Çalışmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin beraber kullanıldığı zenginleştirilmiş araştırma yöntemi uygulanmıştır. Bu amaç doğrultusunda betimsel araştırma yöntemi ile kontrol grupsuz tek grup ön test-son test araştırma deseni kullanılmıştır. Proje paydaşlarının düşünceleri; biyoloji projeleri öncesi, süreci ve sonrası olarak üç aşamada incelenmiştir. Veriler; açık uçlu anket tekniği (veli ve öğrenciler için) ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği (öğrenci, danışman öğretmen ve merkez yöneticiler için) kullanılarak toplanmıştır. Veri analizi; içerik analizi, betimsel analiz, bağımlı örneklemler için t-test ve İlişkili Ölçümler Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada; proje paydaşlarının BAPÇ amaç ve beklentilerinin daha çok ÜZYÖ'lerin proje çalışmaları ile ilgili bilgi ve tecrübe elde etmesi ve projelerin toplum ve ülke gelişimine katkı sağlaması olduğu belirlenmiştir. ÜZYÖ'lerin BAPÇ'ler için orijinal proje konusu bulmakta zorlandıkları, projelerde yeterli düzeyde planlama, değerlendirme ve sunumun yapılmadığı, proje raporlarının genelde hazırlanmadığı görülmüştür. BAPÇ'lerin yürütülmesinde süre yetersizliği, BİLSEM programlarına katılan ÜZYÖ'lerin sayısının fazlalığı, biyoloji alanı öğretmen sayısının ve niteliğinin yetersizliği gibi sorunların yaşandığı belirlenmiştir. BAPÇ'lerin ÜZYÖ'lerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonlarını istatiksel olarak anlamlı şekilde olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Öte yandan BAPÇ'lerin ÜZYÖ'lerin bilimsel tutumlarına istatiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir.

The aim of this study is to determine the opinions of project partners (gifted and talented student-GATS, center administrator, biology advisor teacher and student parent) on the biology field project studies (BFPS) conducted by gifted and talented students at Science and Art Centers (BİLSEM). Moreover, it aims to establish the effect of BFPS on the motivation towards learning biology and scientific attitude of GATS. The study group consists of 46 GATS, 4 center administrators and 2 biology branch advisor teachers and 31 student parents who carried out BFPS at two BİLSEMs in Bursa and İstanbul in the 2012-2013 academic year and were identified according to purposeful sampling method. The enriched research method where qualitative and quantitative methods were utilized together was applied in this study. In line with this purpose, descriptive research method and the research pattern of single group pretest-posttest design without a control group were used. The opinions of the project partners were examined in three phases as pre-, during and post-project in the BFPS of the GATS. Data was collected by utilizing the open-ended questionnaire technique (for parents and students), motivation questionnaire towards learning biology, scientific attitude scale and semi-structured interview technique (for students, advisor teacher and center administrators). Data analysis was conducted by using content analysis, descriptive analysis, t-test for dependent samples and Correlated Measurements Wilcoxon Signed-Rank Test. In the study, the BFPS aims and expectations of the project partners were established as the acquirement of knowledge and experience related to project studies by the GATS and contribution of the projects to societial and state development. It was observed that GATS had difficulties in finding an original project topic for BFPS, there was a lack of sufficient project planning, evaluation and presentation and project reports were usually not prepared. Problems about the lack of time in the carrying out of the BFPS, the excess in numbers of the GATS who have participated in BİLSEM programs, insufficiency in the number and quality of biology branch teachers were established. The fact that BFPS negatively affect in meaningful statistical terms the motivation levels of GATS towards learning biology was determined. On the other hand, it was established that BFPS have no statistically significant effect on the scientific attitudes of the GATS.