Türkiye’de kurumsal faktörler ve büyüme: 2010-2020 dönemi büyüme sürecine yönelik bir değerlendirme

Abstract

Türkiye ekonomisi son dönemde büyüme oranlarının sıfıra yakınsadığı bir süreç yaşamaktadır. Bu durum her ne kadar içinde bulunulan döneme özgü bir karakteristik çerçevesinde değerlendirilse de, gelecek dönemde büyüme sürecinin sürekliliği açısından temel problemin ortaya konulması önemlidir. Büyüme sürecinin en önemli bileşenlerinden birisi yatırımlardır. Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar ile yurtiçi yatırımların 2010 sonrası süreçte gösterdiği eğilimler, büyüme sürecinin sıfıra yakınsaması ile ilgili bilgiler sunmaktadır. Ancak bu sürecin temel nedenlerinin incelenmesi için Türkiye’de 2010 sonrasındaki kurumsal faktörlerdeki gelişimin incelenmesi de gerekmektedir. Bu kapsamda mülkiyet hakları koruması, sözleşmelerin yasal yaptırımı, işgücü piyasasına yönelik düzenlemeler, sermaye ve bireylerin hareketliliği üzerindeki kontroller, iş kurma ve ekonomik özgürlüğe ilişkin kurumsal faktörlerin gösterdiği eğilim üzerinde durulmuştur. Kurumsal faktörlere ait eğilime göre mülkiyet hakları koruması, sözleşmelerin yasal yaptırımı, sermaye ve bireylerin hareketliliği üzerindeki kontroller ve ekonomik özgürlük gibi kurumsal değişkenlere ait değerlerin azaldığı görülmüştür. Buna göre Türkiye’nin 2020’li yıllara daha güçlü bir büyüme hedefiyle girebilmesi için kurumsal faktörlere yönelik sorunların tespit edilmesi, bu sorunların giderilmesi ve sorunlar giderildikten sonra da mevcut kurumsal yapının daha da güçlendirilmesi gerekmektedir. Kurumsal yapı güçlendirildiğinde teşvik mekanizması da harekete geçirilerek, kaynakların daha verimli kullanımının önü açılmış olacaktır.

The Turkish economy has been experiencing a process in which the growth rates converged to zero in there cent period. Although this situation is evaluated within the framework of a characteristic specific to the current period, it is important to reveal the main problem in terms of the continuity of the growth process in the up coming period. One of the most important components of the growth process is investments. The trends of foreign direct investments and domestic investments in Turkey in the post-2010 period provide information about the convergence of the growth process to zero. However, in order to examine the main reasons for this process, it is also necessary to examine the development of institutional factors in Turkey after 2010. In this context, the trend of institutional factors related to property rights protection, legal enforcement of contracts, regulations forthe labor market, controls over capital and the mobility of individuals, establishment of a business and economic freedom is emphasized. According to the trend of institutional factors, values of institutional variable ssuch as property rights protection, legal enforcement of contracts, controls over capital and the mobility of individuals and economic freedom have decreased. Accordingly, in order for Turkey to enter the 2020’s with a stronger growth target, it is necessary to identify the problems related to institutional factors, to eliminate these problems and to strengthenth existing institutional structure after the problems are resolved. When the institutional structure is strengthened, the incentive mechanism will be activated and the way for more efficient use of resources will be paved.