Bir tür örtük mali kural olan faiz dışı fazla hedefinin Türkiye’nin bazı mali göstergelerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Mali kurallar, Avrupa Birliği (AB) içerisinde Maastricht Kriterleri’nde ortaya konulan parametler doğrultusunda uygulanmaya çalışılmaktadır. Türkiye’de uygulanmaya çalışılan faiz dışı fazla hedefi gibi mali kurallar örtük mali kural niteliğindedir. Bunun dışında, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Merkez Bankası Kanunu’nda yapılan değişiklik vb. düzenlemeler de benzer niteliğe sahiptir. 2011 yılında Türkiye kamuoyunun ilgi duyduğu Mali Kural Kanun Tasarısı’nda ortaya konulan büyüme ve bütçe açığı parametreleri, açık mali kurallar niteliği taşısa da bu tasarı ilerleyen dönemlerde askıya alınmıştır. Mali kuralların uygulama araçları içerisinde etkin bir yere sahip olan faiz dışı fazla hedefi, Türkiye’de özellikle 2000’li yıllardan itibaren bütçe açıkları, kamu borcu, faiz giderleri gibi temel mali göstergeler üzerinde olumlu sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Maastricht Anlaşması’na dayalı olarak oluşturulan mali kuralların temelinde bütçe açığı ve borçların Gayrisafi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranları yatmaktadır. Bütçe açığının ilgili AB üyesinin GSYH’sine oranı % 3, borçların ise ilgili ülkenin GSYH’sine oranı % 60’ı aşmaması gerekmektedir. Bu çalışmada faiz dışı fazla hedefinin AB’ye aday ülke olan Türkiye’nin mali göstergeleri üzerinde ne derece katkısı olduğu incelenmektedir.

Fiscal rules, in the European Union (EU) are aimed to be implemented in accordance with parameters set out in the Maastricht Criteria. Such as the primary surplus target aimed to be implemented in Turkey, fiscal rules have the characteristics of implicit fiscal rules. Apart from that, the Law on the Regulation of Public Financing and Debt Management, Public Finance Management and Control Law no. 5018, amendment in the Central Bank Law etc. are also in a similar qualification. The growth and the budget deficit parameters which were set out in Fiscal Rule Draft Law, attracted public attention in Turkey in 2011, have the characteristics of the clear fiscal rules but this draft went into abeyance later on. Primary surplus target having an active part in implementation tools of fiscal rules, has revealed positive results on fundamental financial indicators such as budget deficits, public debt, interest expenses especially since the 2000s in Turkey. On the basis of fiscal rules resting on Maasrtricht Arrangement, the rate of deficits and debts to Gross Domestic Product (GPD) lies. The rate of deficits to the related EU Country’s GDP should not be above % 3 and the rate of debts to related Country’s GDP should not be above 60%. In this study, the effects of primary surplus target to financial indicators of Turkiye which is in line for EU are investigated.