Vardiyalı çalışan özel güvenlik görevlilerinin uyku kalitesi ve stres düzeylerinin ruhsal durumlarıyla ilişkisi

Abstract

Vardiyalı çalışma sistemi, hizmet sektöründe devamlılığın sağlanması ve üretimin arttırılması amacıyla ortaya çıkmıştır. Güvenlik, sağlık ve endüstri gibi iş kolları 24 saat çalışmayı gerektirmektedir ancak vardiyalı çalışma sistemi, çalışan sağlığı ve iş güvenliğini negatif yönde etkilemekte, fiziksel, sosyal ve ruhsal sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı; vardiyalı çalışan güvenlik görevlilerinin uyku kalitesini, algılanan stres düzeyini ve ruhsal durumlarını saptamak, uyku kalitesi ve stres düzeyinin ruhsal durumlarıyla ilişkisini belirlemektir. Çalışma, Ocak 2023- Haziran 2023 tarihleri arasında, Balıkesir Üniversitesi’nde vardiya sistemi ile çalışan özel güvenlik görevlileri ile yürütülmüştür. Çalışmada demografik anket formu, bireylerin uyku kalitesini belirlemek için Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi, stres düzeyini belirlemek için Algılanan Stres Düzeyi ölçeği ve ruhsal sağlık durumlarını belirlemek için Genel Sağlık Anketi kullanıldı. Çalışmada elde edilen verilerin analizi için SPSS 21.0 ‘’Statistical Package for the Social Science’’ programı kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistik, t testi / Mann Whitney U testi, ANOVA (Posthoc: Bonferroni) / Kruskal Wallis testi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanıldı. Çalışmaya 37’si kadın (%37), 63’ü (%67) erkek olmak üzere toplam 100 özel güvenlik görevlisi katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 36.9 ve %59’u 36-45 yaş arasında, %68’i evli ve %65’i çocuk sahibidir. Pittsburg uyku kalitesi indeksi puanı 8,78±28,41, algılanan stres düzeyi puanı 28,13±8,26, genel sağlık anketi puanı 3,03±3,11 bulundu. Uygulanan ölçeklerden elde edilen veriler karşılaştırıldığında, katılımcıların %85’inin kötü uyku kalitesine sahip olduğu, %56’ sının ‘ruhsal muayene gerekli’ bireyler olarak kabul edildiği, %59’unun orta düzeyde strese sahip olduğu tespit edildi. Ruhsal durum puanındaki artış ruhsal durumun kötüleştiğini, uyku kalitesi indeksi puanındaki artış uyku kalitesinin kötüleştiğini göstermektedir. Regresyon modeli sonuçlarına göre, ruhsal durum ile uyku kalitesi arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu (β =0,278, p=0,001), ruhsal durum ile stres düzeyi arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu (β =0,553, p=0,000) saptandı (f=52,119; p=0,001; r2= 0,508). Sonuç olarak, kötü uyku kalitesi ve stres düzeyindeki artış ruhsal durumu olumsuz etkilemektedir. Vardiyalı çalışan güvenlik görevlilerinin uyku kalitelerinin iyileştirilmesi ve stres faktörlerinin azaltılması, ruhsal hastalıkların oluşması riskini de azaltacaktır.

The shift work system has emerged to ensure continuity and increase production in the service sector. Business lines such as security, health and industry require 24-hour work, but the shift work system negatively affects employee health and occupational safety and causes physical, social and mental health problems. The aim of this study was to determine the sleep quality, perceived stress level and mental states of security guards working in shifts and to determine the relationship between sleep quality and stress level and mental states. The study was conducted between January 2023 and June 2023 with private security guards working in a shift system at Balıkesir University. Demographic questionnaire form, Pittsburg Sleep Quality Index to determine sleep quality, Perceived Stress Level scale to determine stress level and General Health Questionnaire to determine mental health status were used in the study. SPSS 21.0 ''Statistical Package for the Social Science'' program was used to analyze the data obtained in the study. Descriptive statistics, t test / Mann Whitney U test, ANOVA (Posthoc: Bonferroni) / Kruskal Wallis test, correlation and regression analyses were used to evaluate the data. A total of 100 private security guards, 37 of whom were female (37%) and 63 of whom were male (67%), participated in the study. The average age of the participants was 36.9 years, 59% were between 36-45 years old, 68% were married and 65% had children. Pittsburg sleep quality index score was 8.78±28.41, perceived stress level score was 28.13±8.26, and general health questionnaire score was 3.03±3.11. When the data obtained from the scales applied were compared, it was determined that 85% of the participants had poor sleep quality, 56% of them were considered as individuals 'requiring psychiatric examination' and 59% of them had moderate stress. An increase in the mental state score indicates a worsening mental state, and an increase in the sleep quality index score indicates a worsening sleep quality. According to the regression model results, there was a significant positive correlation between mental status and sleep quality (ß =0,278, p=0,001), and a significant positive correlation between mental status and stress level (ß =0.553, p=0.000) (f=52.119; p=0.001; r2= 0.508).As a result, poor sleep quality and increased stress levels negatively affect mental state. Improving the sleep quality of security guards working in shifts and reducing stress factors will reduce the risk of mental illness.