Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 'Sıfır atık' konusundaki bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile incelenmesi

Abstract

Canlıların hayati gereksinimlerini de içinde barındıran doğa, kendi içinde bir düzen ve dengeye sahiptir. Teknoloji ve sanayideki gelişmeler, nüfusun ve fosil yakıt kullanımının artması gibi sebepler; doğadaki bu dengenin bozulmasına neden olmuştur. İnsanoğlunun da parçası olduğu büyük bir ekosistem olan dünyanın, bu bozulmadan daha az zarar görmesi için bazı önlemler almak gerekmektedir. Atıkla mücadelede, sıfır atık ve geri dönüşüm bu önlemlerdendir. Sıfır atık, kullanım esnasında atık miktarının azaltılması, ardından da toplama sisteminin kurularak atıkların geri dönüştürülmesi esasına dayanan hedefler bütünüdür. Sıfır atık ile en aza indirilen atıklar, geri dönüşüm yöntemleri kullanılarak çevrenin taşıdığı atık yükünün azaltılmasını amaçlamaktadır. Doğada yok olması uzun yıllar alan plastik, cam, kağıt gibi atıkların, belli metotlarla tekrar kullanılır hale getirilmesi olan geri dönüşüm; hem atıkların azaltılması, hem de üretimde kaynak temini konusunda tasarruf sağlamaktadır. Atık yönetim sistemlerinin, mevzu bahis tasarrufun sağlanmasında bireylerin tutum ve davranışları büyük önem taşır. Aksi takdirde geçen neslin farkettiği, bu neslin yaşadığı çevre sorunları; gelecek neslin hayatını tehdit edecek boyuta ulaşacaktır. Yani yaşanan çevre ve onda oluşan sorunların asgari seviyede olmasının geleceği şekillendirdiği bilinmelidir. Çevreye dair sorunlara bu perspektiften baktığımızda; çözümün totaliter ve çok yönlü olduğu dikkati çekmektedir. Çare; hem ekonomik, hem toplumsal, hem sosyal, hem siyasal, hem de eğitimledir. Dolayısıyla çözüm yolu da, bütüncül bir yaklaşım ile olmalıdır. Bu bütüncül yaklaşımın temellerinin de kişilerde oluşacağı göz ardı edilmemelidir. Zira kişilerde meydana gelmesi gereken anlayış ve akabindeki bilinç, tutum ve davranış değişikliği, bu bütüncül yaklaşımı harekete geçiren kıvılcımdır. Bireyde bu bilinci küçük yaşlardan itibaren oluşturma gerekliliği, eğitimin önemini gösterirken; geleceğin yetişkinleri olacak öğrencilerin konuyu doğru anlamlandırmaları, farkındalık kazanmaları ve sürdürülebilir bir geri dönüşüm anlayışının oluşması ise öğretmenlerin rolünü ve önemini ön plana çıkartmaktadır. Öyleyse aynı zamanda anayasal bir hak olan çevre hakkının, anayasada yer alan tüm haklarda olduğu gibi bir de ödevi bulunmaktadır. Bu ödevi de bireylere aktarmak ve onlarda bu ödevi gerçekleştirme güdüsü oluşturma işi öğretmenlerindir. Bu noktada öğretmenlerin, öğrencilere rehberlik etmesi gerekmektedir. Ancak öğretmen adaylarının sıfır atık ile ilgili eski ve yeni öğrenmeleri, bu bilgileri nasıl yapılandırdıkları, kavram yanılgıları olup olmaması, öğrencilere rehberlik etme konusunda yeterlilikleri ölçüsünde olmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sıfır atık konusuyla ilgili kavramları zihinlerinde nasıl konumlandırdıklarının, varsa kavram yanılgılarının tespitinin yapılması için kelime ilişkilendirme testi kullanarak ölçülmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılarak yapılan çalışma, Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü 1, 2, 3 ve 4. sınıflarında öğrenim gören 185 sosyal bilgiler öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir.

Nature, which contains the vital needs of life, is ordered and balanced within itself. Reasons such as the development of technology and industry have led to an increase in population and the use of fossil fuels, upsetting the balance of nature. It is necessary to take some precautions to make sure that the world, which is a large ecosystem of which humans are a part, suffers less damage from this degradation. Zero waste and recycling are part of the fight against waste. Zero waste is a set of goals that includes reducing the amount of waste at the point of use and then recycling the waste through a collection system. The aim of the Zero Waste Project is to reduce the amount of waste that is carried into the environment using recycling methods. Recycling, the reuse of waste materials such as plastic, glass and paper, which take many years to disappear into the natural environment, provides savings to reduce waste and provide resources in production. Waste management systems are very important in ensuring savings in individual attitudes and behaviors. Otherwise, the environmental problems experienced by this generation, and noticed by the last, will reach proportions that will threaten the lives of the next generation. Or in other words, it should be known that the environment and the minimum level of problems caused by it shape the future. Looking at environmental problems from this perspective, it is striking that the solution is totalitarian and multi-faceted. The solution is economic, social, political and educational dimensions. The solution should therefore be based on a holistic approach. It should not be forgotten that the fundamentals of this holistic approach will be formed by the behavior of individuals. Because the change in understanding that should occur in the individual and the subsequent change in consciousness, attitude and behavior is the spark that activates this holistic approach. The need to create this awareness in people at the very beginning of their lives makes the role and importance of teachers in the formation of a sustainable understanding of recycling and the correct understanding and awareness of students, who will be the adults of the future, even more prominent. Therefore, the right to the environment, which is also a constitutional right, like all constitutional rights, has an obligation. It is the goal of the teachers to give this task to the individuals and to guide their personalities to realize this task. At this point, teachers need to guide their students. Therefore, the teacher's role in raising environmental awareness in education is very important. Therefore, the extent to which teacher candidates studying in the social studies department learn about old and new information about zero waste and how they construct this information, as well as their level of competence in guiding students in terms of whether they have misconceptions or not, is a measure of their level of qualification. From this point of view, the aim of this study was to measure how teacher candidates in the social studies teaching department position the concepts related to zero waste in their minds by using a word association test to determine their misconceptions. The study, which was conducted using the survey model, which is one of the qualitative research methods, was carried out on 185 teacher candidates who are studying in the social studies teaching department, which is the 1st, 2nd, 3rd and 4th grades of Balikesir University Necatibey Faculty of Education.