Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerde egzersiz davranışı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışma hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda egzersiz davranışı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin saptanması amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma, Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesi’nde Temmuz-Ekim 2021 tarihleri arasında 102 hemodiyaliz hastası ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, “Hasta Bilgi Formu”, “Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği (DPEBBS)” ve “SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği” ile yüz yüze görüşme tekniğiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, t Testi, One-Way ANOVA testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallies testi, Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmada Tip 1 hata değeri p<0.05 olanlar anlamlı kabul edilmiştir. Hastaların %52.9’u 45-65 yaş aralığında, %57.8’i erkek, %69.6’sı evli, %51’i ilkokul mezunu, %41.2’si ev hanımı olarak bulundu. Hastaların %78.4’ünde ek bir kronik hastalığı olduğu, %52’sinin egzersiz yapmadığı, egzersiz yapmama nedeni yürümede zorluk (%35.8) ve ağrı- halsizlik (%45.3) olduğu görüldü. Katılımcıların haftada 3 kez diyalize girdiği (%95.1), %54.9’unun şehir merkezinde yaşadığı, %78.4’ünün sigara kullanmadığı, %71.6’sının geliri giderinden az olduğu bulundu. Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği puan ortalaması 52.52±11.32 olarak bulundu. Diyaliz hastalarının Yaşam Kalitesi Ölçeği Fiziksel Boyut alt ölçeği puan ortalaması 35.05±26.26, Mental Boyut alt ölçeği puan ortalaması 37.90±23.41 olarak bulundu. Cinsiyet, eğitim durumu, çalışma durumu, sigara içme, düzenli egzersiz yapma durumu ve aktivite durumlarına göre DPEBBS ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermektedir. Egzersiz yapanların Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği puan ortalaması anlamlı derecede yüksekti (t=8.472, p<0.001). Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/ Engelleri Ölçeği ile Fiziksel Boyut arasında pozitif yönde ileri derecede anlamlı bir ilişki bulundu (r=0.756, p<0.001). Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların egzersiz yararları algısının orta düzeyde, fiziksel aktivite düzeylerinin ise yeterli olmadığı görülmüştür. Erkekler, memur ve işçi olarak çalışanlar, eğitim düzeyi yüksek olan hastalar egzersizin daha fazla yararlı olduğunu düşünmektedir. Egzersiz yapan hastaların fiziksel ve mental olarak yaşam kalitesinin daha yüksek olduğu bulunmuştur.

The study was carried out to identify the correlation between exercise behavior and quality of life among the patients receiving hemodialyses treatment. The study was conducted with 102 hemodialyses patients at Balıkesir Atatürk City Hospital between July and October 2021. The data of the study were collected through face to face interview technique using “Information Request Form”, “Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale (DPPEBBS)” and “SF-36 Quality of Life Scale”. To analyze the data; numbers, percentages, averages, t Test, One-Way ANOVA test, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, Spearman Correlation Analysis were used. In the study, Type 1 margin of error was determined as p<0.05.%52.9 of the patients were aged between 45 and 65 years, 57.8% of them were male, 69.6% of them were married, 51% of them had primary school graduation and 41.2% of them were housewives. 78.4% of the patients had a addition chronic disease, 52% of them did not do exercise and the reason for not doing exercise was the difficulty walking (35.8%) and pain-exhaustion (45.3%). The participants received dialysis treatment three times a week (95.1%), 54.9% of them lived in city centers, 78.4% of the did not smoke, 71.6% of them had an income smaller than expenses. Average score of Dialysis Patient-Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale was found to be 52.52±11.32. It was seen that average score in the Physical Health Subdimension-QoL Scale of the dialysis patients was 35.05±26.26, average score in the Mental Health Subdimension-QoL Scale of the dialysis patients was 37.90±23.41. Patients’ average DPPEBBS scores were statistically significant in terms of gender, educational status, smoking status, employment status, status of doing exercise regularly and activity status. Average DPPEBBS score was significantly high among those dialysis patients doing exercise (t=8.472, p<0.001). A high, positive and significant correlation was found between Dialysis Patient Perceived Exercise Benefits and Barriers Scale and Physical Health Subdimension QoL (r=0.756, p<0.001). It was identified that patients receiving hemodialyses treatment had moderate level of exercise benefit perception but their physical activity levels were not satisfactory. Those patients who were male, government officers and workers and had high level of educational status thought that exercise was more beneficial. It was found that patients doing exercise had higher quality of life in physical and mental domains.