Türkiye’de 2011-2021 yılları arasında biyoloji eğitimi alanında yapılmış tezlerin analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 2011-2021 yılları arasında Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Ulusal Tez Merkezi’nde biyoloji eğitimi alanında yayınlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin geliştirilecek kriter listesine göre incelenmesidir. Çalışmada, betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, erişime açık ve tam metin içeren 215 lisansüstü tez çalışması incelenmiştir. Veriler, lisansüstü tez inceleme formu hazırlanarak analiz edilmiştir. İnceleme kriterleri şunlardır: Tezin yayınlanma yılı, yayımlanan üniversite, tez türü, tez dili, anahtar kelimeler, araştırma konuları, amaçlar, araştırma yöntemi ve deseni, örneklem/çalışma grubu ve örneklem seçim yöntemi, bağımlı-bağımsız değişkenler, veri toplama araçları, veri analiz yöntemi, sonuç, kaynakça, sayfa sayısı ve ekler bölümü. Veriler, içerik analizi yöntemine göre analiz edilmiştir. Verilere ilişkin frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, en çok tezin 2019 yılında yayınlandığı, yüksek lisans tezlerinin sayısının doktora tezlerinden daha fazla olduğu, tezlerin çoğunun Gazi Üniversitesinde yayınlandığı ve araştırılan tezlerin çoğunun Türkçe ağırlıklı olduğu görülmüştür. En fazla kullanılan anahtar kelimenin biyoloji eğitimi olduğu, konu olarak öğretim yöntem ve teknik adı geçen konuların fazla çalışıldığı bulunmuştur. Çalışmalar; K12-öğrencilerinde yoğunlaşmış ve çalışmalarda en çok seçkisiz (rastgele) olmayan örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışmalarda, en çok nicel araştırma yöntemlerinden tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmalarda veri toplama aracı olarak en çok test, veri analizi yöntemi olarak en çok nicel analiz yöntemlerinden faktör analizi kullanılmıştır. Bağımsız değişken olarak cinsiyet ve bağımlı değişken olarak da tutum frekansı yüksek çıkmıştır. Tezler; konular ve ulaşılan sonuçlar bakımından incelendiğinde, olumlu yönde etkileyen sonuçların daha fazla olduğu görülmüş, çalışmalarda Türkçe ağırlıklı kaynakların daha fazla kullanıldığı gözlenmiştir. Tezlerde doktora tezlerinin sayfa sayısının daha fazla olduğu görülmüştür. Tezlerin çoğunda ek bölümünün kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca, çalışmada incelenen tezlerin sonuçlarına dayanılarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

The aim of this research was to analyze the master’s and doctoral theses published in the National Thesis Center of the Council of Higher Education between 2011-2021 in the field of biology education in Turkey according to the criteria list to be developed. In the study, 215 postgraduate theses, which were open to access and contained full text, were examined using the descriptive survey method. The data were analyzed by preparing a graduate thesis review form. The criteria examined were the year of publication of the thesis, the university published, the type of thesis, the language of the thesis, keywords, research topics, objectives, research method and design, sample/study group and sample selection method, dependent-independent variables, data collection tools, data analysis method, conclusion, references, number of pages, and appendices. The data were analyzed by content analysis method. Frequency and percentage values related to data were calculated. The results of the study showed that the most theses were published in 2019, the number of master’s theses was more than doctoral theses, most of the theses were published in Gazi University, and most of theses were mainly in Turkish. The most used keyword was biology education, and the most mentioned subjects were teaching methods and techniques in the theses. The studies focused on K12-students and the non-random sampling method was used the most. Survey method, one of the quantitative research methods, was used in the studies. In the research, the most used data collection tool was test was. Factor analysis, one of the quantitative analysis methods was used mostly as the data analysis method. The frequency of gender as independent variable and attitude as the dependent variable were high. When theses examined in terms of subjects and the results achieved, it was seen that the results that had a positive effect were more, and it was observed that Turkish-based sources were used more in the studies. The number of pages of doctoral theses in theses was high. The appendix section was used in most of the theses. Based on the results of the examined theses, various suggestions were made too.