Enerji etkin konut tasarımında hava sızdırmazlığı parametresinin incelenmesi: Balıkesir örneği

Abstract

Binanın kullanımı aşamasında enerjinin yoğun olarak kaybedildiği alanlardan biri bina kabuğu olup binalarda enerji verimliliğinin sağlanmasında bina kabuğu sızdırmazlığı önemli etmenlerden biridir. Yapı sektörü enerji tüketiminde diğer ülkelerde de olduğu önemli bir paya sahiptir. Enerjinin büyük bir kısmı binaların yapım aşamasında, önemli bir bölümü de iç mekan konfor koşullarını sağlamak için kullanım aşamasında tüketilmektedir. Bina kabuğunda oluşan hava sızıntısı, enerji tüketiminin artmasına neden olduğu gibi kullanıcı konforunu ve güvenliğini de olumsuz etkileyebilmektedir. Özellikle dış ortamdan gürültü ve insan sağlığına zararlı partiküllerin iç ortama girmesinde hava sızıntısı belirleyici rol oynar. Bina kabuğundaki kontrolsüz hava geçişleri bina enerji verimliliğini etkileyen önemli bir tasarım parametresidir; dolayısı ile sızdırmazlık mimari detay çözümleri, binanın yaşı, uygulamada işçilik kalitesi, doğrama tipi, kullanım alanı büyüklüğü, cephe oranı, duvar malzemesi ve yalıtım uygulaması gibi faktörlerden etkilenir. Bu tez çalışmasında amaç bina kabuğunda ısı kaybına neden olan ve iç mekan konforunu olumsuz etkileyen hava sızıntılarının alan çalışması ile Balıkesir İlinde yer alan konutlarda ölçümlerle saptanmasıdır. Çalışmada BlowerDoor fan basınçlandırma yöntemi ile 50 Pa basınç altında kırsal ve kent merkezinde rastgele belirlenen 44 örnek konutta sızdırmazlık ölçümleri yapılmıştır. Ölçümler sonucu elde edilen bina kabuğu hava sızdırmazlık değerleri, TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları ve Avrupa ülkelerinde uygulanan TNI 730 330 ve Pasif Ev Standartları ile karşılaştırılmıştır. Binalarda hava sızdırmazlığında önemli olan bina yapım yılı, konumu, kullanım alanı büyüklüğü, doğrama tipi, duvar malzemesi ve ısı yalıtım durumu gibi farklı ölçütlerin etki düzeyleri istatistiksel analiz (ANOVA ve Post Hoc) yöntemi ile belirlenmiştir. Sonuçlara göre alan çalışmasında 44 konuta ait hava değişim oranı (n50) değerleri 1,94 - 49,02 h-1arasında elde edilmiştir; TS 825 Standardına göre 7 konut “yüksek”, 12 konut “orta”, 25 konut ise “düşük” düzeyde hava sızdırmazlığı performansı göstermektedir. İncelenen konutların Avrupa Birliği Pasif Ev Standardını (n50<0,6 ach @ 50 Pa) karşılamadığı saptanmıştır; ancak 17 konut 1,94 - 4,50 h-1 arasında değişen n50 değerleri ile TNI 730 330kapsamındaki standart değeri (n50:4,5) karşılamaktadır. Ayrıca çalışmada uygulanan ANOVA ve Post Hoc testi sonucuna göre bina yapım yılının hava sızdırmazlık değeri üzerinde en etkili parametre olduğu görülmüştür; diğer parametrelerin doğrama tipi, duvar malzemesi, ısı yalıtım durumu ve konut kullanım alanı büyüklüğü şeklinde sıralandığı tespit edilmiştir.

One of the areas where energy is lost intensely during the use of the building is the building envelope and the building envelope sealing is one of the important factors in ensuring energy efficiency in buildings. The building sector has an important share in energy consumption as in other countries. Most of the energy is consumed during the construction phase of the buildings and a significant portion of the energy is consumed during the use phase to provide indoor comfort conditions. Air leakage in the building envelope causes an increase in energy consumption and can adversely affect user comfort and safety. Especially, air leakage plays a decisive role in the entry of noise and particles harmful to human health into the indoor environment. Uncontrolled air leakages in the building envelope are an important design parameter affecting building energy efficiency; Therefore, impermeability is affected by factors such as architectural detail solutions, age of the building, quality of workmanship in practice, type of joinery, size of usage area, façade ratio, wall material and insulation. The aim of the thesis is to determine the air leaks that cause heat loss in the building envelope and negatively affect the indoor comfort by field work and measurements in the houses in Balıkesir Province. In this study, airtightness measurements in the houses were made in 44 sample houses randomly determined in rural and urban centers under 50 Pa pressure with BlowerDoor fan pressurization method. The building envelope airtightness values obtained as a result of the measurements were compared with the TS 825 Building Heat Insulation Rules and the TNI 730330 and Passive House Standards applied in European countries. The effect levels of different criteria such as building construction year, location, size of usage area, joinery type, wall material and heat insulation condition, which are important in airtightness in buildings, were determined by statistical analysis (ANOVA and Post Hoc) method. According to the results, air exchange rate (n50) values of 44 dwellings were obtained between 1,94 – 49,02 h -1 in the field study; according to TS 825 Standard, 7 houses show “high”, 12 houses show “medium” and 25 houses show “low” airtight performance. It was found that the houses examined did not meet the European Union Passive House Standard (n50 <0,6 ach @ 50 Pa); However, 17 houses meet the standard value (n50 :4,5) within the scope of TNI 730330 with n50 values ranging from 1,94 to 4,50 h-1. In addition, according to the results of ANOVA and Post Hoc tests applied in the study, it was seen that the building construction year was the most effective parameter on the airtightness value; It was determined that the other parameters are listed as window type, wall material, heat insulation condition and size of residential area.