İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sağlığa ilişkin algıları ile örgütsel kimlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Soma İlçesi örneği)

Abstract

Bu araştırma ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sağlığa ilişkin algıları ile örgütsel kimlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi Manisa ili Soma ilçesindeki 17 ortaokul ve 21 ilkokulda çalışan 497 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Çalışma yapılırken öncelikle konu ile ilgili alan yazın taranmış, daha sonra “Algılanan Örgüt Kimliği Ölçeği”, “Örgütsel Sağlık Ölçeği” ve “Kişisel Bilgiler Formu” ile veriler toplanmıştır. “Algılanan Örgüt Kimliği Ölçeği”nde 5’li Likert tipi, “Örgütsel Sağlık Ölçeği”nde 4’lü Likert tipi ölçek kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 22.0 kullanılmıştır. Kimlik ile sağlık arasındaki ilişkinin incelendiği bu araştırmada cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki görev süresi, öğrenim durumu, görev türü, Okul bölgesi, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme değişkenler olarak ele alınmıştır. Bu değişkenler çerçevesinde kimlik ile sağlığın alt boyutları olan akademik önem, kurumsal bütünlük, müdürün etkisi, kaynak desteği, öğretmen bağlılığı ve mesleki liderlik arasındaki ilişkiler de incelenmiştir. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, bağımsız örneklemler için t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson Momentler Çarpımı korelasyon çözümleme tekniği kullanılmıştır. ANOVA sonuçlarının istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklı çıktığı durumlarda, farklılığın kaynağını belirlemek için Scheffe ve Dunnett’s T3 çoklu karşılaştırma testleri kullanılmıştır. Veri analiz sonuçlarına göre öğretmenlerin örgütlerini orta seviyede sağlıklı, okul kimliğini ise yüksek düzeyde algıladıkları belirlenmiştir. Kimlik puanlarının mesleki kıdem, görev türü, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir. Aynı şekilde örgütsel sağlık puanlarının mesleki kıdem, görev türü, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir. Bulgulara göre örgütsel sağlığın alt boyutlarından akademik önem okuldaki görev süresi, görev türü, Okul bölgesi, mesleki kıdem ve yöneticiden destek görme; kurumsal bütünlük boyutu cinsiyet, Okul bölgesi ve yöneticilerden destek görme; müdürün etkisi boyutu cinsiyet, öğrenim durumu, görev türü, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme; kaynak desteği boyutu cinsiyet, öğrenim durumu, görev türü, mesleki kıdem, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme; öğretmen bağlılığı ve mesleki liderlik alt boyutları ise görev türü, arkadaşlardan destek görme ve yöneticilerden destek görme değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Son olarak ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılanan kimlik düzeyleri ile örgütsel sağlık puanları arasında yüksek düzeyde, pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara dayalı olarak okulların daha sağlıklı bir yapıya kavuşturulmasına ve okul kimliği ile öğretmenlerin kimliklenmesine yönelik olarak çalışmalar ve sosyal faaliyetler düzenlenmesi önerilebilir.

This study aims to investigate the relationship between elementary school teachers’ perception of organizational health and their organizational identity level. The sample of the study consists of 497 teachers working in 17 middle schools and 21 primary schools in the Soma province of Manisa. The model used for the research is relational survey model. Prior to the study, related literature was reviewed first and then data was collected through “Perception of Organizational Identity Scale”, “Organizational Health Scale”, and “Personal Information Form”. “Perception of Organizational Identity Scale” and “Organizational Health Scale” were conducted with 5-point and 4-pointLikert scales respectively. The obtained data was analyzed via SPSS 22.0. Gender, professional seniority, tenure at school, educational background, occupation type, school district, colleague support, and director support were determined as variables of this study in which the relationship between identity and health was investigated. Through these variables, the relationship between the sub dimensions of identity and health which are academic significance, institutional integrity, school principal effect, resource allocation, teacher loyalty, and professional leadership were also investigated. Data was analyzed through descriptive statistics, Independent Samples t Test, one-way ANOVA and Pearson Product Moment Correlation Analysis. Where the results of the one-way ANOVA were significantly different, Scheffe and Dunnett’s T3 multiple comparison tests were used to find out the source of the difference. According to the data analysis results, teachers perceived their organizations’ health at medium level whereas they perceived the identity of their schools at high level. The results indicate that the identity points showed significant differences depending on professional seniority, occupation type, colleague support, and director support. Likewise, the organizational health points also showed significant differences depending on professional seniority, occupation type, colleague support, and director support. The findings indicated that the sub dimensions of organizational health differed significantly depending on the variables as follows: academic significance sub-dimension depending on tenure at school, occupation type, school district, professional seniority, and director support; institutional integrity sub-dimension depending on gender, school district, and director support; school principal effect sub-dimension depending on gender, level of education, occupation type, colleague support, and director support; resource allocation sub-dimension depending on gender, educational background, occupation type, professional seniority, colleague support, and director support; teacher loyalty and professional leadership sub-dimensions depending on occupation type, colleague support, and director support. Consequently, the study revealed a positive and statistically significant correlation between elementary school teachers’ perception of organizational health and their organizational identity level. Under the light of these results, it may be suggested that necessary administrative attempts are to be made and social activities are to be organized towards providing schools with healthier organizational structures and constructing stronger school and teacher identities.