Aşık Nuri Çırağı'nın hikayeleri (İnceleme - metin)

Abstract

Bu çalışmamda Erzurum âşıklık geleneğinin yaşayan güçlü temsilcilerinden Âşık Nuri Çırağı‟nın hayatı, sanatı, şiirleri ve hikâyeleri derlenip incelenerek gelenekteki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde, halk hikâyesi türü üzerinde durularak halk hikâyesinin ne olduğu, şekil-üslup ve içerik özellikleri, anlatıcıları ve anlatım özellikleri, yapısı, diğer türlerle ilişkisi, doğuşu ve gelişmesi ve varyant meselesi, kaynakları, tasnifi, kitaba geçişi ve bugünkü durumu, Türkiye'de halk hikâyeleri üzerine yapılmış olan çalışmalar ele alınmıştır. İkinci bölümde, Âşık Nuri Çırağı'nın hayatı, mahlası, tarikat ve zümre ilişkisi, âşıklığı, usta-çırak ilişkisi, saz çalması, icra ortamı, diğer âşıklarla etkileşimi ve Türkiye'de tanınması, hakkında yazılan yazılar, şiirlerinin yayımlandığı kitap ve dergiler, aldığı ödüller, belli bir hikâyesi olan şiirleri, hikâye tasnif etme, hikâyelerin yapısı, âşıklıkta kullanılan terimler ve halk hikâyelerinin bugünkü durumuyla ilgili düşünceleri ile hikâyeciliği yer almıştır. Üçüncü bölümde, Âşık Nuri Çırağı‟dan derlenen hikâyelerin incelenmesi yapılarak bu incelemede; hikâyelerin tasniflerdeki yeri, motif ve epizot yapısıyla beraber şiirlerin incelemesi yapıldıktan sonra hikâyeler hakkında âşığın yaptığı yorumlara yer verilmiştir. Çalışma; sözlük, kaynakça, metinler ve fotoğraflar verilerek tamamlanmıştır. Âşık Nuri Çırağı‟nın halk hikâyeciliğine katkısı ve geleneği ne ölçüde yansıttığı detaylarıyla incelenerek gelenekteki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.

In this study, the life, art, poems and stories of Âşık Nuri Çırağı, one of the strongest representatives of the minstrel tradition of Erzurum, were compiled and examined and their place in the tradition was tried to be determined. In the first part, what is the emphasis folk tales on the folk tale genre, form-style and content features, narrator and narrative features, structure, relationship with other species, the birth and development and variant issues, sources, classification, books of transition and the current situation of Turkey ' The studies on folk tales were also discussed. In the second part, Âşık Nuri Çırağı's life, pseudonym of sect and clan relationships, âşıklıg, the master-apprentice relationship, instrument playing, execution environment, interaction with other lovers and recognition in Turkey, written about his articles, the books and magazines in which his poems are published, the awards he received, his poems with a certain story, the classification of stories, the structure of the stories, the terms used in minstrelsy, and his narratives about the current status of folk tales and his storytelling have taken place. In the third chapter, a review of the stories compiled from Âşık Nuri Çırağı. After the analysis of the poems with the place of the stories, motifs and episode structure, the comments made by the lover about the stories are included. The study was completed by giving a dictionary, bibliography, texts and photographs. The contribution of Âşık Nuri Çırağı to folk narration and the extent to which it reflects the tradition were examined in detail and it was tried to determine its place in the tradition.