Karesi (Balıkesir) İlçesinin ekolojik koşullara göre arazi kullanım kabiliyet sınıflandırması

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’nin kuzeybatısındaki, Marmara Bölgesinin, Güney Marmara bölümünde yer alan Balıkesir ilinin Karesi ilçesinde, Türkiye’nin ekolojik koşulları dikkate alınarak yeni bir arazi kullanım kabiliyeti sınıflandırması ve dağılımı belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Aynı zamanda yeni arazi kullanım kabiliyet sınıflandırmasına ait veriler ile TOPRAKSU tarafından 1978 yılında tamamlanan eski arazi kullanım kabiliyet verileri karşılaştırılmış, farklar ve değişim yönleri ortaya konulmuştur. Çalışmanın hazırlanması birbirini takip eden farklı evrelerde gerçekleşmiştir. İlk aşamada literatür taramaları yapılmış çalışma sahası ve konu ile ilgili detaylı literatürler incelenmiştir. Sonrasında ekolojik koşullara göre arazi kullanım kabiliyet sınıflaması için gerekli olan veriler temin edilmiştir. Elde edilen verilerden iklim, jeomorfoloji (eğim, bakı, yükselti), ana materyal, toprak, bitki örtüsü ve sosyoekonomik özelliklerini gösteren veritabanı oluşturulmuş ve haritalar üretilmiştir. Arazi çalışmaları ile de kontrol edilen tüm bu veriler Coğrafi Bilgi Sistemleri yöntem ve yazılımları kullanılarak manuel çakıştırma (manuel overlay) yöntemi ile deneştirilmiştir. Sonuç olarak ilçenin ekolojik koşullara göre arazi kabiliyet sınıflarını gösteren sonuç haritası oluşturulmuştur. Harita verileri dağılışı açıklayan tablolara dönüştürülmüş ve TOPRAKSU tarafından hazırlanmış olan arazi kullanım kabiliyet sınıflaması verileri ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada eski arazi kullanım kabiliyet sınıflaması ile ekolojik koşullara göre oluşturulan arazi kullanımı arasında belirgin farkların olduğu tespit edilmiştir. İlçe vi genelinde toplamda 467,29 km2’lik alanda arazi kullanım kabiliyeti sınıflarının değiştiği tespit edilmiştir. Bu değer çalışma alanının %65,62’sine karşılık gelmektedir. Örneğin TOPRAKSU verilerine göre ilçe genelinde %53,6 (391,7 km2) oran ile en fazla alana sahip olan VII. sınıf arazilerin, yeni sınıflandırmada %30,2 (223,9 km2) paya sahip olduğu belirlenmiştir. TOPRAKSU verilerine göre III. sınıf araziler 38,7 km2 alan iken, yeni sınıflamada bu değer 138,4 km2 alana yükselmiştir. Sonuç olarak Karesi ilçesi örneğinde değerlendirilen bu çalışmada 1978 yılında TOPRAKSU tarafından tamamlanan arazi kullanım kabiliyet sınıflamasının, sahanın ekolojik koşullarına tam olarak uymadığı anlaşılmıştır. Bu kapsamda ekolojik koşulları tam olarak dikkate almadan yapılan daha önceki arazi kabiliyet sınıflamalarının sorunlu olduğu, bu sınıflamalar kullanılarak yapılan planlama çalışmalarından tutarlı sonuçlar elde edilemeyeceği aşikardır. Bu kapsamda Türkiye’nin arazi kullanım kabiliyeti sınıflarının ekolojik koşullar değerlendirilerek yeniden belirlenmesi önerilmektedir.

This research aims to determine a new kind of classification of land use capability and distribution in Balıkesir-Karesi that is located in South Marmara region in Marmara territory, Northwest side of Turkey, in consideration with the Turkey’s ecological conditions. At the same time, it is compared the new data on the classification of land use capability with the old data collected by TOPRAKSU in 1978, and exposed the differences and change direction. Preparation of the research took place with the different stages in sequence. At the first stage, it is made the detailed literature review on the research field and the subject. After this stage, the data that are necessary for classification of land use capability according to the ecological conditions are provided. From this data, a database, that shows geomorphology (slope, elevation), main material, soil, flora and socioeconomic characteristics, is generated and maps produced accordingly. Double checked with the field research, these all data correlated in the software, Geographical Information System by manual overlay method. Consequently, the map that shows the classifications of land use capability according to the ecological conditions of sub-province is created. The map data are converted to tables that explain the distribution and they are compared with the classification data of land use capability, prepared by TOPRAKSU. In the research, it is contained that there are significant differences between the old classification of land use capability and land use according to ecological conditions. Throughout the sub-province, the sum of 467,29 km2 field is changed in viii terms of the classification of land use capability. This value corresponds to the 65,62% of the whole field. To illustrate, VII. class fields had 53,6% (391,7 km2) of the region according to the data from Topraksu, has decreased to 30,2% (223,9 km2) in the new classification. The III class fields that was measured as 38,7 km2 by Topraksu has increased to 138,4 km2. As a result, in this research, evaluated in Karesi sub-province, it is understood that the classification of land use capability completed by Topraksu in 1978 does not correspond to the ecological conditions of the field. Within this framework, it is obvious that the previous classification of land use capability is problematic, and the planning that are produced with this data cannot end up with consistent results. To conclude, it is suggested that classification of land use capabilities in Turkey should be reevaluated in accordance with ecological conditions.