Depresyon ve mesleki doyumun işten ayrılma niyetine etkisi: Turist rehberleri üzerinde bir araştırma

Abstract

Turizm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir sektördür. Türkiye kültürel ve doğal güzellikleri ile birçok turizm çeşidini bünyesinde barındırmaktadır. Sahip olduğu potansiyel nedeniyle de birçok turistin dikkatini çekmektedir. Farklı turizm çeşitlerinin bulunması turist profilini de çeşitlendirmektedir. Turist profilinin çeşitlenmesi farklı niteliklere sahip turist rehberlerine olan ihtiyacı artırmaktadır. Turist rehberleri turist tarafından ziyaret edilecek destinasyon ile ilgili tercih edilen lisanda bilgi aktarımı sağlamaktadır. Karşılamadan uğurlamaya kadar süren uzun süreçte aktif rol oynayan turist rehberleri turistlerin zihinlerindeki ilk algıyı yaratmaktadır. Bu sebeple hizmet veren turist rehberlerinin icra ettikleri mesleği severek ve isteyerek yapan mutlu işgörenler olması, turizm sektörü için hayati önem taşımaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacını turist rehberlerinin depresyon ve mesleki doyumlarının işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu araştırma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmaya yönelik problem, amaç, önem, varsayım, sınırlılık ve tanım bulunmaktadır. İkinci bölümde ise kuramsal çerçeve ve ilgili araştırmalar olmak üzere iki kısımdan oluşan alan yazın yer almaktadır. Alan yazının ilk kısmı olan kuramsal çerçevenin alt bölümleri depresyon, mesleki doyum, işten ayrılma niyeti ve turist rehberliği kavramlarından oluşmaktadır. İkinci kısım olan ilgili araştırmalar bölümünde depresyon, mesleki doyum, işten ayrılma niyeti ve turist rehberliğine yönelik yapılmış çalışmalar yer almaktadır. Araştırmanın üçüncü bölümünde araştırmanın yöntemi açıklanmıştır. Dördüncü bölüm bulguları, son bölüm ise sonuçları ve sonuçlara yönelik önerileri kapsamaktadır. Turist rehberlerinin depresyon düzeyleri, mesleki doyumları ve işten ayrılma niyetleri anket tekniğiyle ölçülmüştür. Elde edilen veriler IBM SPSS 21.0 istatistik programında analiz edilmiştir. Anketi cevaplandıran eylemli turist rehberi sayısı 308’dir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, katılımcıların çoğunluğunun depresyon puanlarının (duygu durum düzeylerinin) normal aralıkta olduğunu göstermektedir. Katılımcıların depresyon puanları ile cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, turizm eğitimi, kokart alımı, çalışma şekli, iş tecrübesi, günlük ortalama çalışma saati ve ek iş değişkenleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Fakat katılımcıların depresyon puanları ile yaş, aylık gelir, mesleki memnuniyet düzeyi arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Çalışmada katılımcıların mesleki doyum düzeylerinin yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Mesleki doyumun faktörlerinden biri olan niteliklere uygunluk ile katılımcıların yaşları arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Aynı zamanda niteliklere uygunluk faktörü ve gelişme isteği faktörü ile katılımcıların mesleki memnuniyetleri arasında da anlamlı bir fark saptanmıştır. İşten ayrılma niyetlerinin düşük olduğu tespit edilen turist rehberlerinin yaş, günlük ortalama çalışma saati, aylık gelir ve mesleki memnuniyet değişkenleri ile işten ayrılma niyetleri arasında anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, araştırmada yapılan Basit Doğrusal Regresyon Analizleri sonucunda, depresyon düzeyinin mesleki doyumu negatif yönde etkilerken, işten ayrılma niyetini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Diğer bir ifade ile depresyon düzeyi arttıkça mesleki doyum azalmakta ve işten ayrılma niyeti artmaktadır.

Tourism is an important sector in Turkey, as it is in the world. Turkey incorporates many types of tourism with cultural and natural beauties. Due to the potential that it has also attracted the attention of many tourists. The presence of different types of tourism also diversifies the tourist profile. The diversity of tourist profile increases the need for tourist guides with different qualities. Tourist guides are the people who provide the preferred language information about the destination to be visited by the tourist. The tourist guides, who play an active role in the long process, from welcome to sendoff, create the first perception in the minds of the tourists. For this reason, it is crucial for the tourism sector that the tourist guides who serve the tourists as happy employees who are willing and willing to do the job. In this respect, the purpose of this study is to determine the effect of tourist guides' depression and occupational satisfaction to intention to leave from work. This research consists of five parts. In the first part, there are problem, purpose, importance, hypothesis, limitations and definition intended for research. The literature which consists of two parts, the theoretical framework and related researches, takes part in the second part. The subdivisions of the theoretical framework, which is the first part of the literature, consist of the concepts of depression, occupational satisfaction, intention to leave form work and tourist guiding. The studies about depression, occupational satisfaction, intention to leave form work and tourist guiding, takes part in the related research part which is the second part of the literature. In the third part of the research, the method of research is explained. The fourth section contains findings, and the last section contains conclusions and suggestions for the conclusions. The levels of depression, occupational satisfaction and intentions to leave from work of tour guides were measured by questionnaires. The data obtained were analyzed in the IBM SPSS 21.0 statistical program. The number of active tourist guides who responded to the survey is 308. Findings obtained as a result of the research show that the majority of the participants have depression scores (mood levels) in the normal range. There was no significant difference between participants' depression scores and gender, marital status, educational status, tourism education, cocart intake, study type, work experience, daily average working hours and additional job alternatives. However, there was a significant difference between depression scores of participants and age, monthly income and occupational satisfaction level. The occupational satisfaction levels of the participants were found to be high in the study. There was a significant difference between the conformity to qualifications as one of the factors of occupational satisfaction and the age of the participants. At the same time, there was also a significant difference between the conformity to qualifications factor and the desire for development factor and the occupational satisfaction of the participants. It was determined that there was a significant difference between the variables of age, daily average working hours, monthly income and occupational satisfaction and intention to leave form work of tourist guides whose intention to leave from work is low. Furthermore, as a result of the simple linear regression analyzes made in the research, it was found that the level of depression affects the occupational satisfaction negatively while the intention to leave from work affects positively. In other words, as the level of depression increases, occupational satisfaction decreases and the intention to leave from work increases.