Balya (Balıkesir) civarındaki flotasyon ve izabe atıklarının özelliklerinin belirlenmesi ve rezervinin hesaplanması

Abstract

Çalışma alanı, Balıkesir ilinin Balya ilçesi sınırlarında olup, Balıkesir iline 50 km mesafededir. Sahada, M.Ö. 500’lü yıllardan başlayıp günümüze kadar maden üretim çalışmaları, farklı firmalar tarafından yapılmıştır. Çalışma alanındaki atıklar 1876-1939 yılları arasında Fransız “Riyol” şirketleri tarafından işletilmiştir. Çalışma alanındaki maden atıkları flotasyon ve izabe atıkları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Yayılım, kalınlık, yoğunluk, alterasyon, oksidasyon gibi mineral ve değerli element tayini için 90 adet flotasyon 14 adet izabe numunesi derlenmiştir. Bu numunelerden 19 tanesi (14 adet flotasyon 5 adet izabe), mineral tayini, yüzey alterasyon değişimi ve element içeriği için XRF (X-Ray Floresans Yöntemi), XRD (X-Ray Difraksiyon Yöntemi) ve parlak kesit çalışmaları gerçekleştirilmiştir. XRD çalışmaları ile atıklarda sfalerit, manyetit, kuvars, wurtzit, bassanit, Kfeldspat ve anglezit mineralleri tespit edilmiştir. XRF çalışmaları sonucunda, izabe atıkların ortalama % 3.19 Pb, % 11.66 Zn ve % 27.87 Fe içeriklerine sahipken, flotasyon atıkları ortalama % 4.55 Pb, % 3.90 Zn ve % 8.79 Fe içerdiği tespit edilmiştir. Atıklar ile ilgili alınan numunelerin kimyasal analiz sonuçlarıyla elde edilen dataların istatistiksel analizi yapılmış ve atıkların istatiksel yorumu yapılmıştır. Aynı zamanda, bunların variogram modellemeleri yapılarak kriging ile ilgili jeoistatistiksel parametreler belirlenmiştir. Bu jeoistatistiksel parametreler temelinde ordinary kriging yöntemi kullanılarak atık sahasının tenör bazında alansal değişimi saptanmıştır. Tenör, yoğunluk ve tonaj değişim değerleri oluşturulan blok modelde değerlendirilmiş ve maden atıklarının 2,353,364 ton mümkün reserve sahip oldukları ortaya konulmuştur.

The study area is located at Balya (Balıkesir) and its surroundings. In the area, production studies have been determined by different companies from present day to B.C.500. The wasted in studied area have been operated by “Riyol” company (France) between 1876 and 1939. Wastes in studied area are divided into two categories such as flotation and smelting. 90 flotation and 14 smelting wastes are collected in order to analysis of mineral and precious elements as distribution, thickness, density, alteration, coordination and oxidation. Of these, 14 flotation and 5 smelting waste samples are analysed with XRD and XRF method for mineral determination, element compositions and surface alteration changes. XRD studies indicate that these wastes composed mainly of sphalerite, magnetite, quartz, wurtzite, bassanite, K-feldspar and anglesite minerals. XRF investigations show that although smelting wastes have mineralisation average 3.19 wt% Pb, 11.66 wt% Zn and 27.87 wt% Fe, flotation wastes include average 4.55 wt% Pb, 3.90 wt% Zn ve 8.79 Fe wt% contents. After the data were obtained, statistical analysis, geostatistical parameters for kriging of waste was made and variogram models were determined. Using the determined geostatistical parameters, the area variation on the basis of grade was determined using ordinary kriging method. Quantities, tonnage, density and tonnage change values of mining wastes are used in the constructed block model. The amount of possible reserve of wastes is determined. Finally, possible reserve of 2.353.364 ton for smelting and flotation wastes is determined.