Atalay yöntemine göre arazi kullanım kabiliyeti sınıflandırması: Manisa-Şehzadeler ilçesi

Abstract

İncelemeye konu olan Şehzadeler ilçesi, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nin Kıyı Ege Bölümü’ndeki Manisa ilinin merkez ilçelerinden birisidir. 13.269 km2 yüzölçümüne sahip Manisa ilinin 462,6 km2’sini Şehzadeler ilçesi oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin ekolojik koşullarına göre oluşturulmuş yeni bir metodoloji olan Atalay Yöntemi kullanılarak Şehzadeler ilçesinde arazi kullanım kabiliyeti özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca elde edilen veriler, eski arazi kullanım kabiliyeti verileriyle karşılaştırılmış, farklılıklar ve değişimler ortaya konulmuştur. Araziler, kullanım ve değerlendirme etkinliklerine uygunlukları bakımından kabiliyet sınıflarına ayrılırlar. Arazilerin kabiliyetlerine göre sınıflandırılmasındaki temel amaç, doğal ortam özelliklerine göre araziden en verimli şekilde yararlanmak ve bu sayede sürdürülebilir kalkınmanın yolunu açmaktır. Türkiye’deki arazi kabiliyet sınıflaması ile ilgili çalışmalar, A.B.D.’nde kullanılan ölçütler çerçevesinde yapılmıştır. Bu nedenle Türkiye’nin ekolojik koşullarına tam olarak uymamaktadır. Bundan dolayı yeni bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmuştur. Çalışma, belirli aşamalar izlenerek gerçekleştirilmiştir. Öncelikle literatür taraması yapılarak saha ve konu hakkında detaylı bir altyapı oluşturulmuştur. Daha sonra materyal teminine geçilmiştir. İnceleme alanının 1/25.000 ölçekli topografya haritaları altlık veri olarak kullanılmıştır. Sahanın ekolojik özellikleri açısından gerekli olan iklim, jeomorfoloji (eğim, bakı, yükselti), ana materyal, toprak, bitki örtüsü ve sosyo-ekonomik özelliklerini gösteren haritalamalar yapılmıştır. Bu verilerin tümü, Coğrafi Bilgi Sistemleri yazılımları kullanılarak manuel çakıştırma yöntemiyle değerlendirilmiş, böylece sahanın Atalay Yöntemi’ne göre arazi kullanım kabiliyet sınıflaması üretilmiştir. Bu veriler, TOPRAKSU tarafından yapılan mevcut arazi kabiliyet sınıflaması ile karşılaştırılmış, tablolar halinde veriler oluşturulmuştur. Şehzadeler ilçesinin TOPRAKSU tarafından üretilmiş arazi kabiliyet sınıflaması ile bu çalışmada Atalay Yöntemi’ne göre üretilmiş arazi kullanım kabiliyeti verileri arasında önemli farklar tespit edilmiştir. Örneğin; TOPRAKSU verilerine göre ilçede en fazla II. sınıf araziler (%31), en az ise IV. sınıf araziler (%2,9) bulunmaktadır. Bu sınıflamada V. sınıf arazi ise mevcut değildir. Atalay Yöntemi’ne göre yapılan arazi kullanım kabiliyet sınıflamasında ilçede en fazla I. sınıf araziler (%56), en az ise IV. sınıf arazi (%0,9) varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca ilçede %4,7 ile TOPRAKSU sınıflandırmasında mevcut olmayan V. sınıf arazilerin varlığı saptanmıştır. Bununla beraber inceleme alanının yarısından fazlasını (%56,9) oluşturan arazi kabiliyet sınıflarında değişim gözlemlenmiştir. En büyük değişiklik I. sınıf arazilerde %27 oranında artış yaşanmasıyla, en az değişiklik ise IV. sınıf arazilerde %2 oranında azalma şeklinde gerçekleşmiştir. Bu çalışmada eski ve yeni olarak nitelendirilebilecek arazi kullanım kabiliyeti sınıflandırmaları arasında belirlenen farklılıklar, TOPRAKSU tarafından üretilen mevcut sınıflamada dikkate alınan parametrelerin yetersiz olduğunu, ayrıca ülkemiz koşullarına tam anlamıyla uygun olmadığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla gelecekteki arazi kullanımı ile ilgili planlamalarda mevcut yöntem yerine Atalay Yöntemi kullanılarak üretilmiş verilerin kullanılması daha akıllıca bir tercih olacaktır.

The research’s area Şehzadeler, it is one of the district of Manisa, located in the Aegean Region of Turkey. Manisa Province covers 13.269 km2 area and Şehzadeler district covers 462,6 km2 of it. In this research, it is aimed to determine the feature of land capability in Şehzadeler district by using new methodology called by Atalay Method which is created according to the Turkey’s ecological conditions. Also, the data we got compared the old data of land capability and the differences and the changes are shown. Lands are divided into capability classes according to the suitability of usage and evaluation activity. The aim of the classification of land to their capability is to use the land effectively according to natural environment features of it and give way to the sustainable development. The research about land capability classification in Turkey is done according to the standards used in USA. So Turkey’s ecological conditions don’t match it exactly. Therefore, a new approach is needed. The study is carried out by watching some steps. Firstly, by searching the literature we got informed about the area and the subject in detail. Then, we focused on material supply. The research areas 1/25.000 scale topographical maps is used as a base data. The mappings is prepared to show the climate, geomorphology, main material, soil, flora, socio-economic features which is needed in terms of area’s ecological features. All these data are evaluated with manual overlay method by using Geographical Information System software. Thus, according to Atalay Method, the area’s land capability is produced. These data are compared with available land capability classification which is done by TOPRAKSU and the data charts are created. In Şehzadeler district, the differences are determined between the land capability classification which is produced by TOPRAKSU and the one which is produced according to the Atalay Method. For example, according to TOPRAKSU’s data, in the district, there are the most 2nd Class lands (%31) and the least 4th class lands (%2,9). 5th Class lands aren’t available in this classification. The land capability classification according to Atalay Method, in the district, it is detected that 1st class lands are the most, 4th class lands are the least. Also, in the district 5th class lands are detected which isn’t available in the TOPRAKSU’s research. And the differences are observed which covers more than half of the research area in the land capability classification. It is known that the most changes are shown in the 1st class lands and the least 4th class lands. In this research, the differences between the old and new the land usage capability classification, the parameter which is produced by TOPRAKSU according to the available classification are insufficient and it is not available for the conditions in our country exactly. So, for the future plans of the land use, it will be a more clever preference to use the data which is produced by using the Atalay Method instead of the available methods.