Benzo-tiyo crown eterlerin sentezi ve ekstraktif özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak, bazı makro halkalı benzo tiyo okso crown eterlerin ve benzo okso crown eterlerin sentezleri gerçekleştirilmiştir. Daha sonra ise bu crownların, iyon çiftleri ekstraksiyonu ile Ag+, Ca2+, Zn2+, Fe3+, Cr3+, Co2+, Cd2+, Mg2+, Pb2+, Na+, Ni2+ ve K+ metal tuzlarıyla sıvı-sıvı iyon çiftleri ekstraksiyon çalışmaları yapılmıştır. Makrohalkalı benzo tiyocrown eterler, 2,2'-ditiyodibenzoik asidin klorlanması ile elde edilen açil klorür ile etan-1,2-ditiyol, dietilen glikol ditiyol, trietilen glikol ditiyol, etilen glikol, dietilen glikol, trietilen glikol ve tetraetilen glikol bileşiklerinin uygun baz (piridin) eşliğinde azot atmosferinde esterleşme – halka kapama reaksiyonu sonucunda sentezlenmiştir. Elde edilen makrohalkalı benzo tiyo crown eterler kolon kromatogrofisi kullanılarak saflaştırılmıştır. Sentezlenen bileşiklerin yapısal karakterizasyonu erime noktası, FT-IR, 1H-NMR, 13C-NMR ve LC-MS yöntemleri kullanılarak aydınlatılmıştır. Sentezlenen bileşikler sırasıyla; UB1, UB2, UB3, UB4, UB5, UB6, UB7 bileşikleridir. Elde edilen bu bileşikler tamamen orijinal olup, sıvı-sıvı iyon çiftleri ekstraksiyonu ile metal seçicilikleri tesbit edilmiştir. Sırasıyla Zn2+, Ag+, Ca2+, Pb2+, Fe3+, Cr3+, Co2+, Mg2+, Cd2+, Ni2+ metal tuzları için en iyi seçicilik gösteren ligandlar UB2, UB7, UB6, UB1, UB6, UB2, UB1, UB2, UB1 ve UB4 şeklindedir. K+ ve Na+ için herhangi bir seçicilik göstermemiştir. Yarışmalı ekstraksiyonda ise bütün ligandlarda Ag+ en yüksek seçiciliği göstermiştir.

This study consists of two stages. Firstly, synthesis of some macrocyclic benzo thio oxacrown ethers and benzo oxacrown ethers have been performed. After synthesis of this crowns', liquid-liquid extraction studies were performed with Ag+, Ca2+, Zn2+, Fe3+, Cr3+, Co2+, Cd2+, Mg2+, Pb2+, Na+, Ni2+ and K+ metal salts. Macrocyclic benzo thiocrown ethers were synthesized from dibenzoic acid chloride, which was synthesized from chlorination of 2,2'-dithiodibenzoic acid, and compounds of ethane-1,2-dithiol, diethylene glycol dithiol, triethylene glycol dithiol, glicol, diethylene glycol, diethylene glycol, diethylene glycol in the presence of a suitable base (pridine) under nitrogen atmosphere with esterification–cyclization reaction. This compounds were purified with using column chromotography. Structural characterizations of this compounds were illuminated with melting point, FT-IR, 1H-NMR, 13C-NMR and LC-MS methot's. The compounds synthesized are, UB1, UB2, UB3, UB4, UB5, UB6, UB7, respectively. The compounds which are completely orijinal, have been synthesized and identified of their metal selectivity factors with liquid-liquid ion pairs extraction. The most selective ligands for Zn2+, Ag+, Ca2+, Pb2+, Fe3+, Cr3+, Co2+, Mg2+, Cd2+ and Ni2+ (metal salts) are UB2, UB7, UB6, UB1, UB6, UB2, UB1, UB2, UB1 and UB4, respectively. But K+ and Na+ haven't show any selectivity. Ag+ was the most selective cation to all ligands for competetive extraction.