Almıla Aydın'ın Gezgin Dedektifler serisinde deyimlerin yapısal incelemesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Almıla Aydın'ın Gezgin Dedektifler serisinde kullanmış olduğu deyimlerin yapı bakımından sınıflandırılması; deyimlerin ve bu yapı sınıflarının kullanım oranlarının, tekrar sayısının belirlenmesidir. Çalışmada deyimlerle ilgili kuramsal bilgilere, deyimlerin özelliklerine, bu alanda yapılmış olan çalışmalara yer verilmiştir. Bu kuramsal bilgiler çalışmaya temel oluşturmuştur. Çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılarak, Almıla AYDIN'ın "Gezgin Dedektifler" serisine ait beş kitabın tamamı taranarak kullanılan deyimler fişlenmiş, ve yapıları bakımından ele alınmıştır. Örneklerine yer verilen deyimlerin "TDK Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü" veri tabanı başta olmak üzere çeşitli sözlüklerden anlamlarına ulaşılarak deyimlerin karşısında anlamları belirtilmiş ve kullanılan deyimlerin bulunduğu eser ve sayfa sayıları, örnek kullanımların altında ifade edilmiştir. Fişlemeler sonrasında verilerin analizi için frekans ve yüzde istatistik teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler ışığında incelemede karşılaşılan bütün deyimlerin eserlerdeki frekans ve yüzdelerini, yapısal deyim gruplarına ilişkin deyimlerin toplam frekans ve yüzdelerini, yapısal deyim gruplarına ait birbirinden farklı deyimlerin frekans ve yüzdelerini, eserlerde bulunan birbirinden farklı deyimlerin frekans ve yüzdelik değerlerini belirten çizelgeler oluşturulmuştur. Çizelgelerden elde edilen sayısal veriler yorumlanarak sonuç bölümünde ifade edilmiştir. İncelenen eserlerde kullanılan deyimlerin yapıca karmaşık olmaması, genellikle isim+ fiil yapısı gibi iki kelimeden oluşmasından dolayı serinin, hitap ettiği 10 yaş+ seviyesindeki çocuklara uygun olduğu düşünülmektedir. 640 birbirinden farklı deyim örneği ile de TDK "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü" veri tabanında 11.209 deyim olduğu düşünülerek var olan deyimlerin yaklaşık % 5,7'sini içinde barındırması sebebiyle deyim öğretimi konusunda seride yer alan beş eserin yararlı olacağına inanılmaktadır.

The aim of this study is structurally classification of the idioms used in the series of the "Traveler Detectives" written by Almıla Aydın ; and the determination of frequency of usage or of idioms and structure forms. In this study, there are theoretical information related to idioms, features of idioms and the works studied in this area. These theoretical information has provided a basis for the study. In this study, with the help of content anaylsis method, all five storybooks belonging to the series of the Traveler Detectives written by Almıla Aydın have been analyzed and then idioms used in the study have been marked and discussed structurally. The meanings of idioms have been indicated by looking up the idioms in especially database called ''TDK Proverbs and Idioms Dictionary'' and also in other various dictionaries; and then the work and number of pages having the idioms used have been stated in sample sentences. After the markings of idioms , some statistical methods such as frequency (f) and percentage (%) have been used for the analysis of the data. In the light of the datas obtained, in this analysis, the frequency and percentages of all idioms in these works, the total frequency of structural idioms groups and their percentages, the frequency of different idioms belonging to structural idioms groups and their percentages, the frequency of different idioms in these works and tables indicating their percentage value have been composed. Numeric data obtained from the tables have been commented and stated in the conclusion. As the idioms used in these series of five storybooks analyzed are not structurally complicated and they are composed of two words such as '' noun + verb'' form, it has been thought that the series are appropriate for children over the age of 10. While there are 11.209 idioms in TDK ''Proverbs and Idioms Dictionary'' database, there are 640 different idioms in the series. It indicates that the series include nearly % 5.7 of the idioms in the database. Therefore it is believed that the series of five storybooks are beneficial for teaching idioms.