II. Meşrutiyet Dönemi'nde İslamcılık ve İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti

Abstract

II. Meşrutiyet Döneminde İslamcılık ve İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti" isimli bu tez çalışmasında öncelikli olarak, hem İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti, hem de İslamcılık fikrinin gelişimini daha iyi değerlendirmek için II. Meşrutiyet öncesi Müslüman milletlerdeki İslam birliği anlayışı ne olduğu ve İslam birliğinin siyasi merkezi olan hilafetin tarihi seyrinin nasıl olduğu hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında ise İslamcılık fikrinin çıkışı ve sebepleri incelenmiş, İslamcı düşünürlerin genel hatlarıyla fikirleri konu edilmiştir. Tezde ana konu olarak, İslamcı kimliği olan İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti'nin nasıl ve kimler tarafından kurulduğu, teşkilat yapısı ve teşkilatlanması anlatılmış; kurucular ve kurucuların fikirleri hakkında özet bilgi sunulmuştur. Kurulmasından kısa zaman sonra çok hızlı yayılan bu cemiyetin 31 Mart hadisesine etkisinin ne olduğu ele alınmış, 31 Mart öncesi İttihad-ı Muhammedî Cemiyetinin engellenme sebepleri, sonrası ise kapatılmasının nedenleri değerlendirilmiştir. İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti mensuplarının 31 Mart Hadisesi sebebiyle Divan-ı Harp yargıları sonucu aldıkları cezalar konu edilmiş, Cemiyet aleyhinde kullanılan "irticacı" tabirinin sebebi ve gerçekliği üzerinde durulmuştur. Son olarak da 31 Mart öncesi tarihi arka plan incelenmiştir. 31 Mart hadisesine kadar Osmanlı Devleti'nde gelişen liberal düşüncelerin yayılması ile Osmanlı bürokrasisinde İslam fıkhına dayanan kurumların ve siyasi anlayışın giderek azalmasına karşı gelişen İslamî söyleme dayanan muhalefet özetlenmiştir. 31 Mart hadisesine sebep olan cemiyet, fırka vb. etkenler hakkında iddia ve deliller sunularak genel değerlendirme yapılmıştır.

In this research which named "Ittihad-ı Muhammedi and Islamism in the Second Constitutional Period" studies, firstly before the second constitutional period gives information about the understanding of the Islamic union in the other Islamic countries and the caliphate; the centre of Islamic union. In order to evaluate both Ittihadi Muhammedi Association and Islamism, historical development of the thought in general terms as a topic. Later the idea was examined output and causes of Islamism, Islamist thinker with ideas in general has been the subject line. The topic of the research is who and how the Ittihad-ı Muhammedi Association was established. Organizational structure, its founders and the founder's aims are analyzed. In addition, the effect of this association in 31 March Incident before 31 March and the establishment of the Ittihad-ı Muhammedi . Then the reason of its closing, the punishment of judicial council to people who belong to Ittihad-ı Muhammedi Association and the reason of using "reactionary" conception against them. Finally, the historical background before 31 March Incident. Then sums up the spreading of liberal thought in Ottoman bureaucracy the association which based on the Islamic jurisprudence and the political understanding so that the Islamic opposition appeared. Providing evidences by doing general evaluation to the groups and societies which caused 31 March event.