Kamu açıklarının finansmanında finansal nitelik sorunu

Abstract

Türkiye'de kamu açıkları enflasyonun nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Asıl problem kamu borcunun finansmanıdır. Türkiye'de kamu kesimi açıkları 1980'lerin sonundan itibaren önemli bir sorunu haline gelmiştir. 1990'lı yıllarda görülen kronik yüksek enflasyon ve kamu açıklarının neden olduğu borç yükü arka arkaya yaşanan ekonomik krizlere ortam hazırlamıştır. Türkiye'de görülen kamu kesimi açıklarının çeşitli nedenleri olmakla birlikte, açıkların finansmanı için tercih edilen ilk yol borçlanma olmuştur. Türkiye uzun yıllar yüksek enflasyon ortamında borçlarını çevirmeye çalışan bir ülke olarak yaşamıştır. Uygulanan katı maliye ve para politikalarıyla ekonomik istikrarın sağlanması oldukça önemlidir. Kamu açıklarının finansmanında kullanılan yöntemler farklı etkiye sahip olabilmektedir Bu nedenle, Türkiye'deki kamu açıklarının sebepleri, artışlarına zemin hazırlayan olaylar iyi bilinmeli ve finansmanının önemi iyice kavranmalıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de kamu açıkları ve finansmanı amacıyla kullanılan yöntemlerin makro ekonomik etkilerini incelemek ve inceleme sonuçlarından hareketle bazı öneriler geliştirmektir. Çalışmamızda kamu açıklarının finansman yöntemleri olarak; iç-dış borçlanma, vergiler, monetizasyon ve özelleştirme ele alınmıştır. Bu yöntemlerin makro ekonomik etkileri büyüme, fiyat istikrarı (enflasyon), ödemeler dengesi, istihdam ve gelir dağılımı boyutundan değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, çalışmanın birinci bölümünde kamu açıkları teorik çerçevede ele alınıp, kamu açıklarına ilişkin farklı tanımlamalar yapılmıştır. Çünkü doğru bir açık tanımı yapmak sorunun çözümü için önemli olmaktadır, Daha sonra kamu açıklarının sosyal, ekonomik ve politik belirleyicilerine ayrı ayrı değinilmiştir. Son olarak açıkları oluşturan temel kalemler açıklanmıştır. Böylece açıkların ne derece önemli olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümünde ise kamu açıklarının finansmanında hangi kaynaklara başvurulduğu ve başvurulan kaynaklar farklı yaklaşımlar çerçevesinde incelenmiştir. İç ve dış borçlanmanın ekonomik değişkenler üzerindeki etkileri ayrıntılı bir şekilde ele alınıp borçlanma olgusunun niteliği maliyetler bazında açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise Türkiye'de iç ve dış borçlara değinilmiştir. 1990 yılından günümüze iç borçların yapısı dönemler itibariyle ele alınmıştır. Dış borçlar açıklanırken dış borç yönetim uygulamaları dış borçların hukuksal niteliği ile birlikte değerlendirilmiştir. En son Türkiye'nin IMF ve Dünya Bankası ile ilişkileri uluslar arası kuruluşların etkileriyle birlikte açıklanmaya çalışılmıştır.

Public deficits are seen as one of the reasons of inflation in Turkey. The real problem is the financing of public debt. Deficits in the public sector in Turkey have become a significant problem since the late 1980s. The debt burden which was caused by chronic high inflation and public deficits in the 1990s paved the way for economic crisis which were faced one after another. While there are several reasons for public sector deficits in Turkey, the first preferred way to finance the deficits have been borrowing. Turkey is a country trying to pay their debts in a high inflation environment for many years. To ensure economic stability, by applying strict fiscal and monetary policies is highly important. The methods which are used in financing public deficits may have different impacts. Therefore, the reasons for the increase in Turkey's public deficits should be well-known and the importance of financing of public deficits should be well-understood. The purpose of this study is to examine the macro-economic impacts of the methods which are used in order to finance public deficits in Turkey and to make some recommendations based on the results of this review. In this study, methods of financing public deficits, domestic and foreign debt, taxes, monetization and privatization are discussed. The macro-economic impacts of these methods are evaluated in terms of growth, price stability (inflation), balance of payments, employment and income distribution. In this context, in the first chapter, the public deficit is addressed in a theoretical framework and different definitions are made for public deficits with a view to make a clear definition is of great importance to get the right results. Then, the social, economic and political determinants of the public deficits are discussed separately. Finally, the key issues which cause the budget deficits are described. In this way, it is tried to explain to what extent the deficits are crucial. In the second chapter, the resources which are used in financing of public deficits are examined within the framework of different approaches. The internal and external borrowing and their impact on economic variables are considered in detail and the nature of the borrowing is explained on the basis of costs. In the third and final chapter, Turkish domestic and foreign debt is mentioned. Later, the structure of domestic debt is discussed in periods since 1990. In explaining foreign debts, external debt management practices are evaluated together with the legal nature of the foreign debt. Finally, Turkey's relations with the IMF and the World Bank are described together with the effects of international organizations.