Döviz kuru, ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Günümüzde yaşanan hızlı küreselleşme süreciyle beraber reel döviz kuru, ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisi bir ülkenin ekonomik yapısı hakkında kararlar alınabilmesi ve gelecekle ilgili tahminler yapılabilmesi için ekonomi literatürünün en tartışmalı konularından biri haline gelmiştir. Türkiye verilerine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada amaç; 2004:1-2012:2 dönemine ait reel efektif döviz kuru, ihracat birim değer endeksi ve ekonomik büyüme değişkenleri ele alınarak Türkiye'nin yakın geçmişte bu değişkenler arasındaki ilişkisini incelemektir. Çalışmanın amacı doğrultusunda VAR analizi yapılarak etki-tepki fonksiyonları, varyans ayrıştırması ve Granger nedensellik testi incelenmiştir. Granger nedensellik analizinden elde edilen sonuçlara göre ise, Türkiye'de ihracattan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin mevcut olduğu görülmüştür. İhracat artışının ülkede üretilen mal ve hizmet talebini artırarak daha fazla mal ve hizmet üretiminde artış sağladığı bilinmektedir. Bu öğretiler doğrultusunda bu çalışmada ele alınan dönemde, Türkiye için yapılan analizde literatürle uygun olarak ihracata dayalı büyüme hipotezini destekler nitelikte sonuçlar ortaya konmuştur.

Together with todays rapid process of globalization the relationship between real exchange rate, export and economic growth have become the most controversial issues of the economic literature for making decisions regarding a country's economical structure and making assumptions for the future. The aim of this research based on Turkey's data is to focus on the relationship between the real effective exchange rates, export price index, and economic growth variables during the 2004:1-2012:2 period by considering Turkey's recent past to investigate the relationship between these variables. A VAR analysis, impulse-response functions, variance decomposition and Granger's causality tests have been observed within the scope of this research. According to the results of the Granger's causality test Turkey showed a unidirectional causality relationship from export towards economic growth. It is a known fact that an increase in export increases the demand for goods and services provided in a country, thus the production of the mentioned goods and services increase. Accordingly with this discipline, the results that are revealed by this analysis made for Turkey during in the period covered are in a nature that supports the hypothesis of export-led growth.