Yıldırma (Mobbing) davranışlarının beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişliği üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, mobbing davranışlarının beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin tükenmişliği üzerine etkisini incelemek ve mobbing ile tükenmişlik değişkenlerinin bazı demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Veri toplama aracı olarak, Einarsen ve Raknes'in (1997) geliştirdiği daha sonra Einarsen, Hoelb, ve Notelaersa'nın (2009) revize ettiği "Olumsuz Davranışlar Ölçeği" ile Maslach ve Jackson'un geliştirdiği (1981) tükenmişlik ölçeği kullanıldı. Araştırmada kullanılan veriler Ege Bölgesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okulları ile özel okullarda görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinden (N=124) elde edildi. Elde edilen verilere, frekans, yüzde değeri, aritmetik ortalama ve standart sapma analizleri ile birlikte, ölçeklerin geçerliğini belirlemek için faktör analizi, iç tutarlılığını belirlemek için ise Cronbach Alpha güvenlik katsayısı uygulaması yapıldı. Ayrıca, değişkenler arasındaki farklılıklarıbelirlemek için "bağımsız örneklem t testi" ve "tek yönlü varyans analizi"; değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için "korelasyon analizi" ve mobbingin tükenmişlik üzerindeki etkisini tespit edebilmek için de "hiyerarşik regresyon analizi" yapıldı. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mobbing davranışları ve tükenmişlik algılamaları düşük düzeydedir. Mobbing davranışları ve tükenmişlik değişkenleri arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Genel olarak tükenmişlik üzerine etki eden mobbing davranışları sadece "kişi ilişkili yıldırma" boyutundan oluşmaktadır. Bununla birlikte, mobbing davranışları ile bu değişkenler arasında anlamlı ve pozitif ilişki bulunmaktadır. Sonuç olarak, "kişi ilişkili yıldırma" boyutu beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin genel olarak tükenmişliğini artıran bir sebep olarak görülmektedir.

This research was carried out to examine the effect of mobbing behaviors on burnout of physical education and sports teachers and to identify whether mobbing and burnout variables differs with regard to some demographic characteristics. "The Negative Acts Questionnaire-Revised" developed by Einarsen and Raknes (1997) and revised by Einarsen, Hoelband Notelaersa (2009) and "Burnout Scale" developed by Maslach and Jackson (1981) were used as data collection instruments. The data used in the research were obtained from physical education and sports teachers (N=124) employed in the state schools and private schools under National Education Ministry in Aegean Region. The data obtained were applied with frequency, percentage value, arithmetic mean and standard deviation analyses together with factor analyses to determine validation of scales and Cronbach Alpha Coefficients to determine internal consistency. In addition, the following were performed: "independent sample t-test" and "one-way anova" to determine differences between variables, "correlation analyses" to determine relations between variables and "hierarchical regression analysis" to identify effect of mobbing on burnout. According to the results obtained from the research, mobbing behaviors and burnout perception level of physical education and sports teacher are low. There is significant and positive relation between mobbing behaviors and burnout variables. In general, mobbing behaviors having effect on burnout has only "person-related bullying" dimension. Nevertheless, there is significant and positive relation between mobbing behaviors and these vii variables. In conclusion, "person-related bullying" dimension is regarded as a reason that increases burnout of physical education and sports teachers in general.