Peyami Safa'nın romanlarında mutsuzluğun kaynakları

Abstract

Bu çalışmada Peyami Safa'nın romanlarındaki insanların mutsuzluklarının kaynaklarını tespit edilmiş ve bu kaynakların, kültürel, sosyal ve siyasal dönüşüm süreçlerinde romanlardaki insanlar üzerinde ne gibi etkiler bıraktığı aranmıştır. Çözümlemede sosyolojik ve psikolojik verilere yaslanılarak; dilin simgesel düzeyi, söz, nesne ve davranış boyutuyla yorumlanmıştır. Tartışmamızda yazarın Server Bedi müstearıyla yazdığı romanlar kullanılmamış; doğrudan Peyami Safa imzalı, Sözde Kızlar, Şimşek, Mahşer, Bir Akşamdı, Canan, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih-Harbiye, Bir Tereddüdün Romanı, Cumbadan Rumbaya, Biz İnsanlar, Matmazel Noraliya'nın Koltuğu ve Yalnızız romanları kullanılmıştır. Çözümlemede ulaşılan en genel sonuç, Safa'nın Doğu ile batı arasında yeni bir kimlik inşası arayışı içinde olduğudur. Romanlardaki mutsuzlukların ana kaynağı da bu arayış içinde çekilen acılardır. Peyami Safa, romanlarında kadınlarla erkeklerin mutsuzluklarını hem kaynak açısından hem de mutsuzluğun yansıma biçimi açısından farklılaştırmaktadır. Çok genel anlamda kadınlar, Avrupai yaşama isteklerinden ve geleneksel yapılardan uzaklaşmalarından ve irsiyetlerindeki olumsuzluklardan dolayı mutsuz olmaktadırlar. Erkekler ise özellikle kadınlar üzerinde egemen olan bu değişimden, yaşadıkları düşünsel çatışmalardan, çözülen ahlakilikten ve yine irsiyet arızalarından dolay mutsuz olmaktadırlar. Peyami Safa, biçim ve kaynak açısından mutsuzluğu ayırırken şahısların yaş gruplarını, eğitim seviyelerini ve aile yapılarını da ön planda tutar. Yazar, mutsuzluk tabanından hareketle toplumun huzursuzluğunu, şikâyetini, buhranını ve yaşadığı psikolojik evreleri de şahıslar üzerinden anlatır. Peyami Safa'nın romanları bu özellikleri ile bir devrin değişim ve dönüşüm sürecini sistematik olarak yansıtırlar.

The purpose of this thesis is to detect the sources of unhappiness of people in Peyami Safa’s novels and to sample the effects of these sources on humans in cultural, social and political conversion process. Our analysis is to identify and interpret the effects of level of the symbolic words of the language on object and behavior by leaning cultural and psychological data. It is discussed in Safa’s novel which is on the search of constructing a new identity between Eastern and Western by confirming the sources of unhappiness of people. The novels , in the concept of our discussion, aren’t the novels written by Peyami Safa’s nickname “Server Bedi”, they are the works which emphasize on writer’s literary aspects and have the sign of Peyami Safa. These are; Sözde Kızlar, imşek, Mahşer, Bir Akşamdı, Canan, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih- Harbiye, Bir Tereddütün Romanı, 18 Cumbadan Rumbaya, Biz İnsanlar, Matmazel Noralya’nın Koltuğu and Yalnızız. In these novels, Peyami Safa takes the sources of unhappiness of women and men with different aspects. When he does this section, he keeps people’s age groups, education levels and structures of family in the foreground. The unhappiness of women and men takes its basis from events which take in the civilization process of change. Peyami Safa who edit events that Turkish people had in this process with the variety of sources of the unhappiness, tells the psychological phases which people had such as discomfort, complaint, depression upon people with the movement from the base of unhappiness. Peyami Safa’s novels reflect the change and conversion process of an age systematically with this side.