Osmanlı belgelerine göre rus elçisi Tolstoy'un faaliyetleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı XVIII. yüzyılın başındaki Osmanlı-Rus ilişkileri bağlamında dönemin Rus elçisi olan Pyotr Andreyevich Tolstoy’un bu ilişkilerdeki rolünü, Osmanlı Devletindeki faaliyetlerini ve bu süre içersindeki faaliyetlerin OsmanlıRus ilişiklerine olan etkilerini ortaya koymaktır. Bu nedenle çalışma P. A. Tolstoy’un elçilik maiyeti ile birlikte İstanbul’da bulunduğu 1702–1714 yılları arasındaki zamanı kapsamaktadır. Giriş bölümünde başlangıcından XVIII. yüzyıla kadar Osmanlı-Rus ilişkileri ele alınmakta olup birinci bölümden itibaren Tolstoy’un Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki siyasi ilişkilerine dair faaliyetlerine geçilmektedir. İkinci bölüm, Hristiyanların kutsal mekânlarının Osmanlı topraklarında olması hasebiyle dini alandaki faaliyetlerine ayrılmıştır. Üçüncü bölüm bu dönemdeki Osmanlı-Rus ticaretinin mahiyetini ve Rus tüccarların Osmanlı topraklarında karşılaştıkları problemlere dair verileri değerlendirmeye yöneliktir. Son bölüm olan dördüncü bölümde ise Tolstoy’un elçiliği sırasındaki gündelik yaşantısına değinilmiştir. Bütün bu araştırmalar sonucunda P. A. Tolstoy’un Osmanlı-Rus ilişkilerinde siyasi alanda oldukça etkili olduğu, dini ve ticari alanlarda ise kısmen başarı sağladığı sonucuna varılmıştır. Bir elçi olarak P. A. Tolstoy, Osmanlı topraklarında görev yaptığı süre içinde diğer elçilerden farklı bir muamele ile karşılaşmamış ve farklı bir uygulamaya tabi tutulmamıştır. Çalışmamızı ortaya koyarken temel kaynağımız Osmanlı arşiv belgeleridir. Belgelerin yanında dönemin kronikleri de ayrı bir yere sahiptir. Tabiî ki Osmanlı-Rus ilişkilerine dair telif eserler de çalışmamızda kullanılmıştır.

The purpose of this study is to examine the role of Pyotr Andreyevich Tolstoy who was the ambassador of Russia at that time in relation to the Ottoman Empire and Russia, his activities in the Ottoman Empire and the effects of his activities to the relations of the Ottoman Empire and Russia in this period in the context of relation of the Ottoman Empire and Russia in the early 18th century. For this reason, the study includes the years between 1702 and 1714 that Tolstoy was staying in Istanbul with the attendants of the embassy. The relation of the Ottoman and Russia is examined from the begining of it until the 18th century in the introductory. As for the first chapter, Tolstoy's activities about political relations between the Ottoman Empire and Russia are focused on. The second chapter is about his activities related to religious matters because of the existence of holly Christian places in Ottoman country. The third chapter is aimed at realizing the true nature of the trade between Ottoman Empire and Russia and data concerning problems that Russian merchants encountered in Ottoman country in this period. Daily life of Tolstoy during his embassy is touched upon in the fourth chapter which is the last chapter. Eventually of all, this research concluded that P. A. Tolstoy was being rather effective in political relations of the Ottoman Empire and Russia but providing achievemenet partly in religious and merchant spaces. As a ambassador, Tolstoy didn't encounter any privileged procedure during his time in Ottoman country and he wasn't subjected to any different implementations. While preparing this study, our main resource was the documentation of the Ottoman Archives. Additionally, the chronicles of that period also have an important role. Of course, compilation works regarding relations of the Ottoman Empire and Russia are also used in our study.